Tekster leert basisscholieren beter schrijven

Utrechtse promovendi ontwikkelen succesvolle lesmethode voor schrijfvaardigheid

Tekster - lesmethode voor schrijfvaardigheid basisschoolleerlingen

Aan het eind van de basisschool is slechts 30% van de leerlingen in staat om een boodschap schriftelijk goed over te brengen. Om dit te verbeteren hebben Monica Koster en Renske Bouwer (Utrecht Institute of Linguistics OTS) de lesmethode Tekster ontwikkeld, in het kader van hun gezamenlijke promotieonderzoek. Al na 4 maanden onderwijs met Tekster gaan leerlingen maar liefst 1,5 leerjaar vooruit. Dat blijkt uit het onderzoek dat Bouwer en Koster de afgelopen vier jaar uitvoerden met 144 leerkrachten en bijna 3000 leerlingen, en dat ze op 2 september verdedigen in een dubbelpromotie bij de faculteit Geesteswetenschappen.

Om goed te kunnen functioneren in de maatschappij is het cruciaal dat kinderen al op jonge leeftijd leren om zich schriftelijk duidelijk uit te drukken. Toch richt het taalonderwijs op de basisschool zich voornamelijk op lezen, woordenschat en spelling, en minder op schrijven. Docenten zijn vaak ook minder goed toegerust om schrijfonderwijs te geven. Bouwer en Koster willen hier met Tekster verandering in brengen. De methode omvat functionele en motiverende schrijflessen, instrumenten voor het toetsen en beoordelen en scholing voor docenten. Dit blijkt goed aan te slaan in de praktijk: zowel leerlingen als docenten vinden het plezierig om met Tekster te werken.

Schrijven met dieren

De kern van Tekster is een schrijfstrategie waarmee leerlingen op een speelse manier een stapsgewijze aanpak leren. Dat gebeurt aan de hand van drie dieren: de VOS voor groep 6, de DODO voor groep 7 en de EKSTER voor groep 8. De dierennamen zijn acroniemen: de letters staan voor de stapjes in het schrijfproces. VOS staat bijvoorbeeld voor Verzinnen - Ordenen - Schrijven. Met VOS leren leerlingen dus dat ze niet zomaar moeten beginnen met schrijven, maar dat ze eerst ideeën moeten verzinnen en deze logisch moeten ordenen. In groep 7 en 8 is er ook aandacht voor het teruglezen, evalueren en zonodig reviseren van teksten.

[Lees verder onder de afbeelding]

Tekster - lesmethode voor schrijfvaardigheid basisschoolleerlingen

Effectief

Om een effectieve lesmethode te ontwikkelen, verrichtten Bouwer en Koster literatuuronderzoek naar wat schrijfonderwijs succesvol maakt. Ze concludeerden uit hun analyse van eerdere studies dat doelen stellen, instructie over schrijfstrategieën en tekststructuur, feedback en interactie tussen leerlingen tijdens het schrijven de schrijfvaardigheid bevorderen. Al deze elementen zijn verwerkt in Tekster.

De methode is getest in twee grootschalige experimenten, waarbij in totaal 144 leerkrachten en bijna 3000 leerlingen van 52 basisscholen met Tekster werkten. Na 4 maanden waren de schrijfprestaties van de leerlingen met 1,5 leerjaar vooruitgegaan. De toevoeging van scholing voor docenten zorgde ervoor dat zij zich beter toegerust voelden om schrijfonderwijs te geven.

Voordelen voor leerlingen en docenten

De stapsgewijze aanpak van Tekster blijkt leerlingen veel houvast te bieden bij het schrijven van verschillende soorten teksten, uiteenlopend van een uitnodiging en een spannend verhaal tot spelregels voor een zelfbedacht spel. Verder vinden leerlingen het leuk dat ze veel mogen samenwerken tijdens het schrijven. Door hun teksten te bespreken met klasgenoten ervaren ze dat schrijven een functie heeft: “Met mijn spelregels kunnen mijn vriendjes een nieuw spel spelen!”

Docenten zijn erg te spreken over de variatie in schrijfopdrachten en de gestructureerde aanpak van Tekster. De lessen vergen niet veel voorbereidingstijd: met het stappenplan kunnen ze hun leerlingen al in 10 minuten aan het werk zetten.

Media-aandacht

Het onderzoek van Bouwer en Koster kreeg zeer veel media-aandacht in de aanloop naar hun promotie op 2 september. Ook ontvingen de onderzoekers veel reacties van scholen die interesse hebben in Tekster.

Aan de slag met Tekster

Diverse scholen gaan in het schooljaar 2016-2017 met Tekster aan de slag. De lesmethode is te bestellen via info@tekster.nl. Naast de lesmethode bieden Renske Bouwer en Monica Koster ook een volledig toets- en beoordelingsprogramma aan en masterclasses voor leerkrachten om nog beter schrijfonderwijs te geven.