Terugblik slotconferentie Begrijpelijke Taal en Effectieve Communicatie
Brochures over gezondheid, bijsluiters, hypotheekvoorwaarden, overheidsformulieren: ze zijn vaak moeilijk te begrijpen voor de burger. Binnen het onderzoeksprogramma Begrijpelijke taal werd in de afgelopen jaren onderzoek gedaan naar factoren die de begrijpelijkheid van communicatie beïnvloeden. Bovendien is onderzocht hoe we deze inzichten in effectief advies kunnen omzetten.
Slotcongres
Op vrijdag 11 november vond in Paushuize in Utrecht de slotconferentie van het onderzoeksprogramma plaats.
Diverse projecten werden gepresenteerd, waaronder maar liefst drie projecten van Utrechtse Geesteswetenschappers: prof. dr. Leo Lentz en collega’s over financiële communicatie, dr. Bregje Holleman en collega’s over de rol van stemadvieshulpen (KiesKompas) in politieke communicatie, en dr. Henk Pander Maat, prof. dr. Ted Sanders en promovenda Suzanne Kleijn over een nieuwe leesbaarheidsformule voor het Nederlands. Bovendien presenteerde prof. dr. Hans Hoeken het onderzoek naar verhalen in gezondheidsvoorlichting, dat hij samen met Nijmeegse collega’s uitvoerde.
Het slotcongres werd bezocht door zo’n 120 mensen, uit wetenschap en maatschappij. In twee panels werd over de wetenschappelijke vooruitgang, en over de maatschappelijke impact gediscussieerd. Eén van de prominente panelleden was prof. dr. Alex Brenninkmeijer (voorheen Nationale ombudsman, nu lid Europese rekenkamer en faculteitshoogleraar Institutionele aspecten van de rechtsstaat) die pleitte voor een meer begrijpelijke overheid.
Sterke verbinding wetenschap en maatschappij
Bijzonder aan het onderzoeksprogramma Begrijpelijke Taal is de sterke verbinding tussen wetenschap en maatschappij. Het onderzoek werd gesteund door onderzoeksfinanciers NWO en ZonMW, en door een keur aan maatschappelijke partners, uiteenlopend van Cito tot ABN Amro, van Taalunie tot de Hartstichting en van Educatieve uitgevers tot verzekeraars.
Media-aandacht
Naar aanleiding van de slotconferentie sprak prof. dr. Ted Sanders (Language and communication) in radioprogramma De Taalstaat (12 november) over de voorlopige resultaten.
In negen verschillende onderzoeken binnen het programma werd de afgelopen vijf jaar onderzocht welke factoren de begrijpelijkheid van taal beïnvloeden. De gepresenteerde resultaten zijn nog voorlopige resultaten, maar toch zijn er al genoeg verbeteringen te melden volgens Sanders. Een van de onderzochte dingen is de inzet van verhalende teksten in gezondheidsvoorlichting.
"In gezondheidsvoorlichting wordt veel met verhalen gewerkt. Als je aan jongeren wil uitleggen dat ze minder moeten drinken en roken dan voer je iemand uit de doelgroep ten tonele die een persoonlijk verhaal vertelt," aldus Sanders. In het programma is uitvoerig uitgezocht wanneer deze strategie wel en niet werkt. Hij blijkt niet voor alle verschillende doelgroepen even effectief. Een Nijmeegs-Utrechts onderzoeksteam slaagde erin succesvolle testimonials te ontwerpen over de leefstijl van vrachtwagenchauffeurs. Of er een formule te bedenken is waarmee alle doelgroepen op een begrijpelijke manier worden aangesproken reageert de hoogleraar lachend: "Dat is mijn grote droom." Daarop gaat Sanders zich nu richten, samen met collega´s Pander Maat en Kleijn, in een ander onderzoeksproject, dat zich richt op de leesbaarheidsindex van het Nederlands en probeert te voorspellen voor welk niveau lezers een tekst geschikt zou zijn. Partners zijn de Taalunie en Cito. Meer informatie.
