Subsidie voor onderzoek naar gedragsregels bij een (nieuwe) pandemie

ZonMw financiert een groot sociaalwetenschappelijk onderzoek naar hoe we ons goed kunnen voorbereiden op toekomstige pandemieën. Dit onderzoek valt binnen het kennisprogramma Pandemische Paraatheid. Een consortium van twaalf universiteiten (waaronder de Universiteit Utrecht), TNO, Pharos, Trimbos en RIVM krijgen samen € 1,6 miljoen.

BePrepared, heet het samenwerkingsverband dat het onderzoek gaat uitvoeren. Wees voorbereid, dus, op een nieuwe pandemie.

Bij-effecten preventiemaatregelen

Tijdens de COVID-19-pandemie voerden regeringen preventiemaatregelen in om de overdracht van het coronavirus te beperken. Maatregelen die de overbelasting van de gezondheidszorg en vermijdbare sterfgevallen moesten helpen voorkomen. Denk aan het beperken van sociale contacten. Maar dit soort maatregelen kunnen ook afbreuk doen aan het welzijn (sociaal, mentaal, fysiek, financieel) en de vrijheden van mensen. Dit kan zijn weerslag hebben. De steun voor het ingevoerde preventiebeleid kan afnemen, net als de naleving van de regels. Ook kunnen de maatregelen effect hebben op het vertrouwen in de overheid.

Vier onderzoeksthema’s

Tijdens de coronapandemie werkten sociale wetenschappers al intensief met elkaar samen in het BePrepared-consortium. Nu gaan ze onderzoeken hoe Nederland zich beter kan voorbereiden op een uitbraak van infectieziekten in de toekomst. Het onderzoek richt zich op vier thema’s:

  1. Welke sociaalpsychologische en omgevingsfactoren bepalen of mensen de maatregelen steunen en naleven?
  2. Hoe kan de veerkracht van burgers en gemeenschappen versterkt worden, en wat is de rol van het betrekken van burgers en maatschappelijke organisaties bij beleid?
  3. Hoe kunnen sociaalweten­schappelijke adviezen effectiever worden geformuleerd en gebruikt bij het opstellen van pandemiebeleid en overheidscommunicatie?
  4. Hoe zijn onderzoeksmetho­den te verbeteren, zodat we in de toekomst betere data hebben, waarmee we de effecten van verschillende typen gedrags- en sociale interventies kunnen modelleren?

ISW en M&S

John de Wit, voorzitter van de afdeling Interdisciplinaire Sociale Wetenschap, en Peter Lugtig, universitair hoofddocent bij de afdeling Methoden en Statistiek, maken vanuit de Universiteit Utrecht deel uit van het consortium BePrepared. Binnen de UU zullen – naast hen – ook twee postdocs aan dit project werken.

Gereedschapskist voor beleidsmakers

De ZonMw-financiering heeft in eerste instantie een looptijd van een jaar. BePrepared gaat literatuur bestuderen, bestaande gegevens analyseren, vragenlijsten uitzetten en experimenten doen, maar ook burgers en beleidsmakers interviewen. Zo wil het consortium leren hoe in de toekomst pandemisch beleid beter kan worden ontworpen en aangepast. Dit moet zorgen voor een beter gevulde gereedschapskist voor gemeenten, GGDen, het RIVM en beleidsmakers.