Staatscommissie rechtsstaat presenteert adviesrapport aan burgers en overheid
Op 10 juni 2024 heeft de Staatscommissie rechtsstaat haar adviesrapport aangeboden aan het kabinet, de rechterlijke macht en het parlement. Aan de commissie waren verschillende wetenschappers van de Universiteit Utrecht verbonden. Henk Kummeling was voorzitter, Marc Hertogh lid en plaatsvervangend voorzitter en Diantha Vliet was ook lid van de staatscommissie.
De titel van het adviesrapport is: De gebroken belofte van de rechtsstaat - tien verbetervoorstellen met oog voor de burger. De belofte van de rechtsstaat is dat burgers door en tegen de overheid beschermd zijn, invloed hebben op de macht van de overheid en ondersteuning krijgen als dat nodig is. Maar die belofte wordt regelmatig gebroken, volgens de commissie. Ze doet verbetervoorstellen voor de rechtsstaat in Nederland. De staatscommissie heeft de afgelopen twee jaar,in opdracht van de regering onderzoek gedaan naar het functioneren van de rechtsstaat. Er is gesproken met mensen uit het hele land. Ook luisterde de commissie naar de ervaringen van professionals, zoals ambtenaren, de ombudsman en juristen.
Verbetervoorstellen
Tien aanbevelingen worden gedaan in het rapport, bijvoorbeeld:
- Geef langdurige politieke prioriteit aan vereenvoudiging van regelingen voor bestaanszekerheid;
- Investeer fors in de verbetering van de rechtsbescherming;
- Geef uitvoeringsorganisaties de mogelijkheid een rode kaart te trekken.
Vanuit het perspectief van de burger
Er is vaker onderzoek gedaan naar het functioneren van de rechtsstaat, maar dit is de eerste keer dat het burgerperspectief als uitgangspunt is genomen
, zei Henk Kummeling, voorzitter van de commissie, tegen NRC. Kummeling is rector magnificus van de Universiteit Utrecht en hoogleraar staatsrecht. De aanleiding voor het instellen van de staatscommissie door de regering was het Toeslagenschandaal, de bestuurlijke en politieke affaire als gevolg van onterechte verdenkingen van fraude met toeslagen. De parlementaire ondervragingscommissie van de Tweede Kamer constateerde dat in de Toeslagenaffaire de grondbeginselen van de rechtsstaat zijn geschonden waardoor burgers ernstig in de knel zijn gekomen.
De Staatscommissie rechtsstaat heeft de Eerste en Tweede Kamer aangeboden om in gesprek te gaan over de adviezen uit het rapport. Deze gesprekken vinden op 18 en 26 juni aanstaande plaats.