“Speelsheid helpt om stedelijke toekomst te herzien als een fantasierijke uitdaging in plaats van een technologische uitdaging”

Afgelopen zomer bracht de Media Architectuur Biënnale (MAB20) beoefenaars uit het opkomende veld van media en architectuur, stedelijk interactieontwerp, digitale placemaking, stedelijke mediakunst en stedelijke informatica bij elkaar. MAB20 was een groot succes, de organisatie was in handen van de Universiteit Utrecht en de Hogeschool van Amsterdam. Dr. Michiel de Lange, voorzitter special interest group The Playful City, vertelt over het evenement en de discipline van de media-architectuur. 

"Als discipline hield media-architectuur zich aanvankelijk vooral bezig met de integratie van displays en interactieve installaties in architectonische structuren, zoals mediagevels en stadsschermen. In de loop der jaren is de discipline echter veel breder geworden, doordat nieuwe technologieën zoals digitale platforms en smart city-technologieën steeds meer hun intrede hebben gedaan in de beleving, het beheer en het ontwerp van steden", legt de Lange uit.

Publieke waarden in de slimme stad

"Deze editie van de Biënnale richtte zich vooral op kwesties van publieke waarden in de slimme stad. Terwijl we nieuwe technologieën ontwerpen en aanpassen, geven deze technologieën op hun beurt vorm aan onze steden. Welke toekomstscenario's liggen besloten in de huidige stedelijke technologieën? En hoe kunnen we onze technologieën zo vormgeven dat ze reageren op hun omgeving en bijdragen aan steden die zowel sociaal als ecologisch duurzaam zijn?"

Slimme steden hebben niet alleen media-architecturen nodig die de efficiëntie verhogen, maar ook technologieën die zinvolle ervaringen creëren.

Het thema spel en spelen speelde een prominente rol in deze editie van de Media Architectuur Biënnale. Een van de vijf subthema's heette Playful & Artistic Civic Engagement. De Lange: "Slimme steden hebben niet alleen media-architecturen nodig die de efficiëntie verhogen, maar ook technologieën die zinvolle ervaringen creëren. Als alternatief promoten 'speelse steden' een mensgerichte visie op de slimme stad waarin burgers zelf leren, onderhandelen en innovaties creëren door middel van spel en spelletjes. Het vormgeven van onze stedelijke toekomst is eerder een uitdaging voor de verbeelding dan voor de technologie.

Spelinstrumenten en speelse interventies

"Om onze planetaire stedelijke toekomst serieus te nemen, hebben we fantasievolle spelinstrumenten en speelse interventies nodig. De sessie Happy People Architectures, bijvoorbeeld, ging over hoe speelse ervaringen kunnen helpen buurten en leefomstandigheden te verbeteren. De keynote speech van de Braziliaanse architect en stadswetenschapper Guilherme Wisnik belichtte hoe speelse burgerprotesten zijn ontstaan in de straten van Braziliaanse steden, als een manier om het recht op openbare ruimten op te eisen. In de workshop Playful experience through interactive sonic design in virtual environments werd gekeken naar de manieren waarop sonische omgevingen als speelse ervaringsruimten kunnen bijdragen aan welzijn en geluk in steden. Een andere workshop, Engaging with smart city controversies through a media interface, gebruikte een game engine voor het modelleren van een 3D-wereld als workshopping tool om controverses uit te lokken en het debat over de toekomst van onze smart cities aan te wakkeren. In de aanloop naar de hoofdconferentie organiseerden we ook een Zwijger Livecast over Playful Urban Futuring op 28 april, 2021."

Speelse stedelijke toekomstplanning

"Met MAB20 hebben we 'playful urban futuring' vanuit verschillende invalshoeken verkend: van steden als speelplaatsen, tot 'gameful tools' als methode, en van spel als subversieve tactiek voor het nemen van eigenaarschap tot ludieke en artistieke houdingen ten opzichte van het stadsleven. Voor onze Special Interest Group is MAB20 een productief middel geweest om onze belangen in dit onderwerp verder te verkennen en op één lijn te brengen", concludeert De Lange. 

MAB 20

MAB werd (mede-)georganiseerd door Dr. Michiel de Lange en Prof. Dr. Nanna Verhoeff vanuit de onderzoeksgroep urban interfaces en de Special Interest Group The Playful City: towards playful urban futuring, met financiële steun van het Utrecht Center for Game Research en Governing the Digital Society. Het evenement werd bijgewoond door ongeveer 550 mensen, die deelnamen aan 15 workshops, en nog eens 600+ mensen van over de hele wereld die online de conferentie bijwoonden, met bijna 150 sprekers, 42 online conferentiesessies, met inspirerende en tot nadenken stemmende presentaties. Vanwege de aanhoudende wereldwijde pandemie moest de Media Architectuur Biënnale worden aangepast en opnieuw worden vormgegeven. Daarom vond het MAB20 programma online plaats, met LIVE studio hosting en presentaties vanuit Pakhuis De Zwijger in Amsterdam.