Seks is meer dan wat je tussen de lakens doet

Universitair docent Jenneke van Ditzhuijzen verzorgt samen met collega’s voor bachelorstudenten Interdisciplinaire sociale wetenschap het vak Youth and Sexuality. Ze pleit voor meer onderzoek en onderwijs over seksualiteit en ontwikkelt daarom een nieuwe minor.

“The Netherlands is known for the country’s comprehensive approach to sex education, openness about sexuality, and low rates of sexually transmitted infections & unintended pregnancies. They are often seen as a model for other countries in sexuality and sex and relationship education.” Aldus de website van de Canadese Mount Allison University, afgelopen najaar, in een tekst om studenten te werven die voor een twee weken naar Utrecht wilden komen. Het onderwerp: interculturele seksuele voorlichting en seksuele gezondheid.

Verschillen in seksuele vorming

Inmiddels zijn ze er: 15 Canadese studenten en 2 medewerkers trekken op met Utrechtse studenten die het vak Youth & Sexuality volgen. Ze zitten samen in de werkgroepen en daarin komen de culturele verschillen duidelijk aan het licht, vertelt Jenneke. “Bij een lezing vroeg Canadese student mij wat ik een goed moment vond om met kinderen over seks te praten. Dus ik antwoordde: nou gewoon, rond 2, 3 jaar als ze in bad zitten en vragen gaan stellen. Dat was een grote schok voor de Canadese studenten. Daar ga je rond je 12e jaar aan tafel met je ouders zitten, voor ‘the talk’. De Mount Allison University staat in een landelijk, afgelegen gebied en ze zijn daar vrij religieus. Er gaat hier in Utrecht een wereld voor de studenten open.” De Utrechtse en Canadese studenten praten onderling dan ook veel over verschillen in seksuele vorming. Jenneke: “De context van cultuur en omgangsnormen is heel belangrijk voor hoe je je voelt. Seksualiteit gaat vaak over gendernormen en ongelijkheid hierin, macht, relaties, maar ook over afstemmen en contact maken.” Het is de tweede keer dat deze uitwisseling plaatsvindt. De Canadese universitair hoofddocent Lisa Dawn Hamilton gaf een college over de biologische en hormonale kant van seksualiteit, en sprak op een besloten symposium met Nederlandse onderzoekers over onderzoek naar seks en hormonen. 

Niet iedereen hoeft alles te weten over seks, maar professionals moeten het onderwerp wel kunnen aankaarten.

Seks mainstreamen

Maar die Nederlandse openheid waarover de Canadese universiteit in haar werving repte, is die er ook echt? Zijn wij een model-land? Jenneke van Ditzhuijzen: “We hebben grote maatschappelijke problemen op dit gebied. Neem seksueel grensoverschrijdend gedrag, het is onvoorstelbaar hoeveel dat voorkomt. Veel wetenschappers vinden seks een heel specialistisch onderwerp, terwijl ik en anderen die op dit thema werken, vinden dat elke psycholoog, pedagoog en beleidsmaker er ten minste íets over moet weten. Als we doen alsof alleen een seksuoloog met een specialistische opleiding iets met dit onderwerp kan doen, dan lossen we die problemen nooit op. Mensen schieten bij dit thema vaak in de stand van ‘ik weet het niet, ik vind het eng, ongemakkelijk’. Daarom proberen wij seks meer te mainstreamen. Niet iedereen hoeft alles te weten, maar professionals moeten het onderwerp wel kunnen aankaarten. Het moet wat mij betreft mogelijk zijn om ook aan deze faculteit meer te leren over waar mensen doorheen gaan die bijvoorbeeld homoseksueel, transgender of intersekse personen zijn. Er wordt vaak gedacht dat seks alleen gaat over wat je tussen de lakens doet, maar het gaat over maatschappelijke thema’s als seksueel geweld of acceptatie van LHBTI’ers, over inclusie.”

SEKSO

Er is dus meer en meer brede kennis nodig, vindt Jenneke van Ditzhuijzen. Het door de Universiteit Utrecht en Rutgers opgerichte onderzoeksnetwerk SEKSO moet hieraan een impuls geven. “Dit is een netwerk van 150 onderzoekers van universiteiten en kennisinstellingen als Movisie en Rutgers, die onderzoek doen naar seks in de brede zin van het woord. Er is veel in beweging.”

Nieuwe minor

Ook in het onderwijs kan dit onderwerp meer aandacht gebruiken. Dankzij een FSO-subsidie kan Jenneke met collega’s van de eigen en andere afdelingen een minor opzetten. “Er zijn al twee vakken klaar. In ons ISW-vak Youth and Sexuality komt de basiskennis aan bod, toegespitst op jongeren. Culturele Antropologie heeft ook al een vak rond het onderwerp seksualiteit en het lichaam.  Daarnaast ontwikkelen we een vak over de beleids- en de politieke kant en een over de psychologische aspecten van seksualiteit.” Dit laatste vak blaast nieuw leven in de expertise die met het emeritaat van Liesbeth Woertman grotendeels verdween.

De Canadese studenten en medewerkers blijven tot 21 mei in Utrecht.