Schaarste aan schoon water doemt wereldwijd op

Door klimaatverandering en bevolkingsgroei zal waterschaarste wereldwijd toenemen, en dat zal een onevenredig grote impact hebben op de Global South. Dat is de conclusie van een nieuw artikel van de Universiteit Utrecht dat op 23 mei 2024 gepubliceerd is in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Climate Change. Deze conclusie is gebaseerd op berekeningen met een computermodel voor waterkwantiteit en -kwaliteit waarmee de schaarste aan schoon water tot het einde van deze eeuw is berekend.

Mensen hebben schoon water nodig om te drinken, voor hun sanitaire voorzieningen en voor de productie van voedsel, energie en industriële goederen. Waar waterbeheerders en beleidsmakers worstelen met waterschaarsteproblemen in de praktijk, hebben onderzoekers van de Universiteit Utrecht de escalerende wereldwijde crisis om schoon water belicht.

Tegen het einde van de eeuw kan het gebrek aan schoon water oplopen tot 66%.

Huidige en toekomstige waterschaarste

Met behulp van simulaties van een geavanceerd computermodel hebben de onderzoekers een schatting gemaakt van de huidige en toekomstige waterschaarste. “Klimaatverandering en sociaaleconomische ontwikkelingen hebben gevolgen voor de toekomstige beschikbaarheid en kwaliteit van water, als ook op de toekomstige watervraag,” zegt hoofdauteur dr. Edward Jones. “Veranderingen in deze drie aspecten zijn cruciaal voor het evalueren van toekomstige waterschaarste.”

De onderzoekers schatten dat 55% van de wereldbevolking momenteel in gebieden woont die minstens één maand per jaar een gebrek aan schoon water hebben. “Tegen het einde van de eeuw kan dit oplopen tot 66%,” vertelt Jones.

De toename in waterschaarste is het grootst in de Global South.

Sterke regionale verschillen in toekomstige waterschaarste

Hoewel de wereldwijde waterschaarste in de toekomst naar verwachting zal toenemen, gebeurt dit niet over de hele wereld in dezelfde mate. Waterschaarste in West-Europa en Noord-Amerika komt maar een aantal maanden van het jaar voor en dat heeft voornamelijk te maken met de hoeveelheid beschikbaar water. In ontwikkelingslanden is waterschaarste daarentegen veel wijdverspreider, duurt een groter deel van het jaar en is het gevolg van zowel een afnemende hoeveelheid en kwaliteit van water.

Jones: “De toename in waterschaarste is het grootst in de Global South, meestal veroorzaakt door een combinatie van snelle bevolkingsgroei en economische groei, klimaatverandering en verslechtering van de waterkwaliteit.”

Het probleem is steeds moeilijker te negeren.

Kwaliteit: het onzichtbare deel van waterschaarste

Waterkwaliteit – cruciaal voor veilig watergebruik – blijft een ondervertegenwoordigd onderdeel van waterschaarstestudies. “Eerdere schattingen richtten zich nog steeds voornamelijk op de hoeveelheid beschikbaar water,” legt Jones uit. “Toch hangt veilig gebruik van water ook af van de kwaliteit.”

Daarom was een belangrijk doel van deze studie om waterkwaliteit in waterschaarsteanalyses en beheerstrategieën te integreren.

Jones concludeert: “Het gebrek aan schoon water vormt een belangrijk risico voor zowel mensen als ecosystemen. Het probleem is steeds moeilijker te negeren. Ons werk benadrukt dat we, naast het substantieel verminderen van ons watergebruik, ons ook sterk moeten richten op het verminderen van watervervuiling om het tij van de wereldwijde watercrisis te keren.”

Publicatie

Jones, E.R., Bierkens, M.F.P., Van Vliet, M.T.H., 2024. Current and future global water scarcity intensifies when accounting for surface water quality. Nature Climate Change. DOI: 10.1038/s41558-024-02007-0.