Samen werken aan economische veerkracht van regio’s

Universiteit Utrecht, Universiteit Tilburg en Birch Consultants ondersteunen regio´s om weerbaar en wendbaar uit de coronacrisis te komen

Op welke manier raakt de coronacrisis de economie in sectoren en regio’s en wat verklaart de verschillen in weerbaarheid en wendbaarheid? De komende twee jaar wil een samenwerkingsverband van de Universiteit Utrecht, de Universiteit Tilburg, adviesbureau Birch Consultants en Platform Talent voor Technologie deze vragen gaan beantwoorden. De onderzoekers ontvingen een subsidie van een half miljoen euro uit het Covid-19-programma van ZonMw voor het project ‘Economische Veerkracht van Regio’s’ (EVER). Dat moet inzicht bieden in de economische effecten van de coronacrisis op de korte- en middellange termijn.

Onder leiding van prof. dr. Erik Stam zullen zij onder andere een online data dashboard creëren waarin bestaande databronnen real time beschikbaar komen voor regionale belanghebbenden. Daarnaast gaan zij in een Platform of Practice maatschappelijke partijen uit verschillende sectoren en regio’s bij elkaar brengen. De daar gedeelde ervaringen en nieuwe inzichten uit de praktijk zullen bijdragen aan de onderbouwing van beleid om de weerbaarheid en wendbaarheid van regio’s en sectoren te vergroten.

Covid-19 schudt de Nederlandse economie en samenleving door elkaar. Het stilleggen van het economische en maatschappelijk leven en de opvolgende mondiale crisis heeft grote economische en maatschappelijke gevolgen (onder andere faillissementen en afnemende werkgelegenheid). Bedrijven willen overleven maar zien ook nieuwe kansen. De veerkracht van regionale ecosystemen voor ondernemerschap wordt op de proef gesteld. Beleidsmakers willen dit herstel ook gebruiken om met hun regio of sector sterker uit de crisis te komen. Er is behoefte aan duiding van de ontwikkelingen en de wetenschap kan daaraan bijdragen maar dat moet sneller dan we gewend zijn.

Er is nu zo’n sterke vraag naar kennis dat je nog dichter op de praktijk moet zitten.

‘Er is nu zo’n sterke vraag naar kennis dat je nog dichter op de praktijk moet zitten,’ zegt Erik Stam, ‘maar wel met behoud van je wetenschappelijke integriteit en rigour natuurlijk. ‘Er is best veel data beschikbaar maar die werd tot nu toe niet direct gebundeld. De crisis ontplooit zich snel, er is eerder inzicht nodig. Daar kan het dashboard dus aan bijdragen.

Ik vind het eigenlijk vanzelfsprekend om met alle stakeholders in regionale ecosystemen samen te werken aan passende interventies. Maar de urgentie is nu nog groter om in een Platform of Practice kennis en ervaring tussen wetenschap en praktijk uit te wisselen.’

Real time Dashboard en Platform of Practice

De onderzoekers combineren hun project met het bieden van handelingsperspectief door een unieke synthese van real time data via een dashboard. In het dashboard komen gegevens over de arbeidsmarkt (van bijvoorbeeld UWV) en bedrijven (van met name de Kamer van Koophandel) samen met de context specifieke gegevens van organisaties in sectoren en regio’s die soms ook eigen onderzoek doen, zoals bijvoorbeeld de Economic Board Utrecht (EBU). Bovendien zullen zij websites en andere (sociale) media doorlichten om een nog beter beeld te krijgen van wat er speelt in de economie, bijvoorbeeld waar het gaat om regionaal leiderschap of transities van de ene naar de andere sector.

Daarnaast zal een groep van 40 deelnemende regio’s, gemeenten en sectoren samen een zogenaamd Platform of Practice vormen. In het Platform of Practice willen de onderzoekers de beslissers in sectoren en regio’s bij elkaar brengen en op basis van hun gezamenlijke ervaringen en nieuwe inzichten bijdragen aan de onderbouwing van beleid voor de regio’s en sectoren.

Erik Stam geeft daarvan vast enkele voorbeelden: ‘Hanteren bedrijven nu bijvoorbeeld andere strategieën om aan personeel te komen of juist om personeel te behouden, om van sector te veranderen, of op andere manieren te gaan samenwerken? Waarom doet de ene regio het beter dan de andere? Wat kunnen we daarvan leren? Is het zaak om de inspraak in regionaal bestuur, de betrokkenheid van partijen in een Economic Board anders te gaan regelen? Of om de arbeidsmarkten op een andere manier vorm te geven?

De Economic Board Utrecht (EBU) wil zich bijvoorbeeld graag spiegelen aan vergelijkbare organisaties in andere regio’s zoals de metropoolregio Amsterdam. Naast verschillende regio’s en gemeenten als bijvoorbeeld Almere, Tilburg en Meierijstad zijn er ook partijen die vanuit een landelijk of sectoraal belang aan het Platform of Practice meedoen, zoals bijvoorbeeld vakbond CNV en werkgeversorganisatie VNO/NCW, MKB Nederland, Sectorinstituut Transport en Logistiek en de Rabobank.’

Wij zijn op zoek naar structurele transformaties, bijvoorbeeld van bedrijven die actief zijn in een sector die al niet zo goed liep, en naar de wijze waarop die nu een extra zetje krijgen om een verandering te ondergaan.

Van crisis naar kans

Gedurende de crisis hebben de onderzoekers al pilot dashboards ontwikkeld en webinars georganiseerd om invulling te geven aan de behoefte van duiding van de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en bedrijvendynamiek. Daaruit bleek al dat de acute noodmaatregelen langzaamaan plaatsmaken voor (middel)lange termijnbeleid.

‘Een bedrijf als beddenmaker Auping ging tijdens de uitbraak van corona mondkapjes produceren, gebruikmakend van materialen die zij op voorraad hadden. Dat was een tijdelijke ingreep en waarschijnlijk geen blijvende transitie. Wij zijn op zoek naar structurele transformaties, bijvoorbeeld van bedrijven die actief zijn in een sector die al niet zo goed liep, en naar de wijze waarop die nu een extra zetje krijgen om een verandering te ondergaan,’ zegt Erik Stam. ‘Zo heeft de Brabantse ontwikkelingsmaatschappij bijvoorbeeld een evenement opgezet om samen met bedrijven te bedenken hoe ze een transformatie vorm kunnen geven om van de crisis een kans te maken.’

Subsidie

Het onderzoeksproject ‘Economische Veerkracht van Regio’s’ (EVER) is een pionier in de ontwikkeling van “Data & Dialogue Driven” (DDD) economisch beleid, in het bijzonder beleid voor ecosystemen voor ondernemerschap. De ZonMw beoordelingscommissie sprak bovendien expliciete waardering uit voor de bijdrage aan beleidsvorming en het samenbrengen van inzichten uit regio’s en sectoren. Het wordt gefinancierd met een subsidie van een half miljoen euro uit het Covid-19-programma van ZonMw, en bijdragen van deelnemende maatschappelijke partijen.