Said Rodriguez benoemd tot bijzonder hoogleraar Emergentie en Informatie in Licht

Said Rahimzadeh Kalaleh Rodriguez is benoemd tot bijzonder hoogleraar Emergentie en Informatie in Licht. In zijn onderzoek ontwikkelt hij systemen die informatie verwerken met licht in plaats van met traditionele elektronica. Deze lichtgestuurde systemen bieden veelbelovende mogelijkheden voor energiezuinig, snel en nauwkeurig computergebruik. De leerstoel is ingesteld door de Stichting ter Bevordering der Atoom- en Molecuulfysica en brengt expertise samen van het Debye Instituut voor Nanomaterialen, het Instituut voor Theoretische Fysica (beide onderdeel van de Universiteit Utrecht), en het NWO-instituut AMOLF.

Nanofotonica bestudeert hoe licht zich gedraagt op nanoschaal. Het speelt een steeds grotere rol in technologische toepassingen, zoals lasers, zonnepanelen, optische sensoren en optische computers. Bedrijven investeren volop in deze technologie, omdat die sneller en energiezuiniger kan zijn dan klassieke elektronica. Ondanks de grote stappen die er worden gezet binnen het vakgebied, zijn een aantal fundamentele vragen nog altijd onbeantwoord. Zo is nog niet goed duidelijk hoe we om moeten gaan met verstoringen in deze systemen, zoals ruis.

Nieuwe samenwerkingen, nieuwe ideeën

Rodriguez start een nieuw onderzoeksprogramma waarin experimenten en theorie worden gecombineerd om deze fundamentele vragen te onderzoeken. De experimentele kant sluit aan bij lopend onderzoek aan het Debye Instituut en de theoretische kant op theoretisch werk van het Instituut voor Theoretische Fysica.

“Mijn onderzoek overlapt bijvoorbeeld met dat van hoogleraar Cristiane Morais Smith, die zich bezighoudt met de theoretische natuurkunde van vaste materie, en hoogleraar Allard Mosk, die experimenteel onderzoekt hoe licht en materie op nanoschaal met elkaar interacteren”, zegt Rodriguez. “Deze leerstoel biedt een prachtige kans om nieuwe ideeën en samenwerkingen tussen de twee te stimuleren.”

Door onderzoeksfaciliteiten te combineren, vergroten we onze mogelijkheden

Complementaire instrumenten

Een ander belangrijk doel van de leerstoel is het versterken van de samenwerking tussen de Universiteit Utrecht en het NWO-instituut AMOLF, waar Rodriguez leidinggeeft aan de onderzoeksgroep Interacting Photons. Eén manier om dit te realiseren is door Utrechtse studenten de kans te geven stage te lopen bij AMOLF of gebruik te maken van de geavanceerde faciliteiten.

“AMOLF beschikt over hoogwaardige apparatuur voor onderzoek in de nanowetenschap en -technologie, waaronder een elektronenmicroscoop die speciaal is uitgerust voor optische metingen,” legt Rodriguez uit. “Deze faciliteiten vormen een waardevolle aanvulling op de instrumenten aan de Universiteit Utrecht. Door ze te combineren vergroten we onze onderzoeksmogelijkheden.”

De frisse blik van jonge mensen vergroot de kans dat er vragen worden gesteld waar niemand eerder aan dacht

Geïnspireerd op de natuur

Rodriguez’ onderzoek richt zich met name op de rol van ruis in optische systemen. In dit verband verwijst “ruis” naar ongewenste verstoringen in een lichtsignaal die het moeilijker maken om informatie nauwkeurig te verzenden, detecteren of verwerken.

Normaal gesproken zou het doel zijn om die ruis te verwijderen om het systeem zo zuiver mogelijk te maken. Maar Rodriguez pakt het anders aan: hij ontwerpt optische systemen die ruis in hun voordeel gebruiken. Deze aanpak is geïnspireerd op een natuurlijk fenomeen dat bekend staat als stochastische resonantie: een verrassend effect waarbij willekeurige ruis een zwak signaal niet verstoort, maar juist helpt versterken.

Frisse blik

Rodriguez is dankbaar voor zijn nieuwe rol. Die geeft hem de ruimte om te blijven doen wat hij het liefst doet: het verkennen van nieuwe ideeën en het uitdagen van zijn eigen overtuigingen. “Dat is precies wat de academische wereld mij biedt,” zegt hij.

Wat hij daarin vooral waardeert, is de samenwerking met jonge mensen. “Zij weten me vaak te verrassen. Hun frisse blik vergroot de kans dat er vragen worden gesteld waar niemand eerder aan dacht. En dáár draait het uiteindelijk om in de wetenschap: het ontdekken van het onvoorstelbare.”