Radiopoëzie als collectieve therapie

Al vijftig jaar draagt Jan van Veen (73) met zijn kenmerkende diepe stem gedichten van luisteraars voor op Candlelight Radio. Het langdurige succes van Candlelight bewijst volgens Kila van der Starre (Nederlandse taal en cultuur) dat poëzie allesbehalve dood is. In het kader van haar promotieonderzoek naar poëzie buiten het boek, gaat Van der Starre nu onderzoeken wie eigenlijk de luisteraars en schrijvers zijn van deze Candlelightpoëzie. Ze vertelt erover in radioprogramma Met Het Oog Op Morgen (15 november) en samen met Jan van Veen in De Telegraaf(15 november).

Poëzie buiten het boek

Van der Starre deed de afgelopen jaren uitgebreid onderzoek naar allerlei vormen van poëzie buiten het boek. Want poëziebundels verkopen weliswaar slecht, toch zijn gedichten onderdeel van het alledaagse leven. Ruim 97% van alle volwassen Nederlanders komt in aanraking met poëzie. Bijvoorbeeld op een bruiloft of uitvaart, op televisie, op straat, op de radio of op social media. Om gedichten in de openbare ruimte te inventariseren, richtte Van der Starre de website Straatpoëzie op. Op de website kan iedereen op een interactieve kaart de locaties van publieke gedichten zoeken. Op dit moment bevat de website al 1699 gedichten die overal in Nederland op straten, gevels of standbeelden te vinden zijn.

Wie voorbij gaat aan deze vorm van poëzie beperkt zich en ziet niet het complete beeld van de dichtkunst in Nederland.

Candlelight

Candlelight is een ander mooi voorbeeld van poëzie buiten het boek. Luisteraars kunnen zelf een gedicht insturen dat vervolgens voorgedragen wordt door Jan van Veen. Mensen zoeken daarbij vooral naar ontroering en het onder woorden brengen van emoties. Dat herkent ook Jan van Veen. De gedichten die ingestuurd worden naar Candlelight gaan vaak over de liefde of de dood, maar ook steeds vaker over de actualiteit. Zo werden er onlangs veel gedichten ingezonden naar aanleiding van de verdwijning van en moord op Anne Faber. Poëzie functioneert zo dus als een vorm van collectieve therapie, constateert Van der Starre.

Amateurpoëzie

Literatuurwetenschappers kijken nogal eens neer op deze 'amateurpoëzie', zegt Van der Starre. En ook in het onderwijs wordt er vaak aan voorbij gegaan. Jammer en niet terecht, vindt ze. "Candlelightgedichten zijn juist gedichten die iedereen begrijpt, die een breed en divers publiek raken en die jong en oud ook zelf schrijven. Dat verdient wel degelijk wetenschappelijke aandacht." Daarom is ze samen met Jan van Veen een enquête gestart om te onderzoeken wie nu eigenlijk de schrijvers en luisteraars zijn van Candlelightpoëzie.