Pemphigus foliaceus bij het paard soms toch acceptabele uitkomst

Tekst door Marianne Sloet van Oldruitenborgh-Oosterbaan, Esther Siegers, Willie Bergmann en Guy Grinwis, Faculteit Diergeneeskunde, Utrecht.

Sommige huidaandoeningen bij het paard hebben een hele gereserveerde prognose en zijn alleen te 'managen' als de eigenaar daar echt in geïnteresseerd is en niet opziet tegen een jarenlange therapie met nogal eens een recidief.

Anamnese en behandeling thuis

Op zaterdag 20 februari 2016 wordt in de spoeddienst bij de Universiteitskliniek voor Paarden (UKP) een 7-jarige draver ruin aangeboden. Het paard heeft drie maanden geleden een blessure rechtsachter gehad en de verdenking was 'verstapt'. De ingestelde therapie was een week een NSAID (meloxicam – Metacam^® – 0,6 mg/kg 1dd p.a.) en rust. Dit had onvoldoende effect en in de loop van de volgende maanden werden alle vier de benen dikker, de huid ontwikkelde kale plekken en korsten en het paard vermagerde (wilde ook minder goed eten en drinken).

Op 3 februari vindt de eigen dierenarts bij onderzoek een mager paard met uitgebreide schilferige schimmelachtige plekken. De ademhaling en pols zijn normaal, maar de lichaamstemperatuur is te hoog (39,4 ºC). De slijmvliezen zijn wat bleek. Het paard heeft vier fors oedemateuze benen en loopt wat stram. Het paard wordt behandeld met procaïne benzylpenicilline (Procapen^® -15 mg/kg i.m.) en dexamethason (Rapidexon^® · 0,04 mg/kg i.v.). Verder werden afgegeven voor de komende week: trimethoprimsulfa (Sulfatrim orale pasta^® - 30 mg/kg 1dd) en meloxicam (Metacam^® 0,6 mg/kg 1dd). Ook wordt aangeraden het paard te wassen met enilconazol (Imaverol^®). Mestonderzoek levert een EPG van 400 strongylus-type eieren op.

Op 9 februari heeft het paard nog steeds wisselend koorts ('s morgens 38 ºC en rond middaguur 40 ºC). Er wordt besloten door te gaan met de trimethoprimsulfa en met de meloxicam. Ook wordt, na overleg met de 1e auteur, begonnen met prednisolon per os (Equisolon^® 1 mg/kg werkzame stof). Dit op verdenking van een immuungemedieerd probleem en dan met name pemphigus foliaceus.

Op 19 februari overlegt de eigenaresse met de eigen dierenarts: de benen zijn wel dunner maar de huid wordt steeds slechter. Ook heeft het paard nog steeds wisselend koorts. Zij wil graag doorgestuurd worden naar 'Utrecht'.

Discussie

Het hier beschreven paard houdt zich tot nu toe goed aan het beschreven ziektebeeld en verloop van pemphigus foliaceus. Het paard toonde in aanvang alle gebruikelijke klachten die zo kenmerkend zijn voor de aandoening. Er is bij deze patiënt geen aanleiding gevonden waarom de pemphigus foliaceus ineens optrad. Deze casus illustreert ook goed hoeveel inzet en geduld een eigenaar moet hebben om een paard met pemphigus foliaceus succesvol te 'managen'. De eigenaresse van dit paard was uitermate gehecht aan het paard en volledig gemotiveerd om de arbeidsintensieve en toch ook wel kostbare behandeling op zich te nemen.

In conclusie kan worden gesteld dat het diagnostiseren van pemphigus foliaceus op basis van klinische symptomen en een huidbiopt niet zo moeilijk is, mits men aan de aandoening denkt in de differentiële diagnose van een paard met koorts, oedeem en huidveranderingen. De behandeling is nogal eens niet succesvol enerzijds omdat de eigenaar onvoldoende gemotiveerd is en anderzijds omdat sommige patiënten ondanks intensieve behandeling toch verslechteren zodat euthanasie noodzakelijk is.

Het volledige artikel is verschenen in Dier en Arts, juli 2017