Patronen bij startups: van data tot inzicht

Als brede universiteit heeft de Universiteit Utrecht uiteenlopende voorbeelden van ondernemerschap en ondernemendheid op alle vak- en onderzoeksgebieden. Van docenten en studenten tot alumni en wetenschappers, van geesteswetenschappen tot biomedische innovaties - en vaak interdisciplinair. Het Centre for Entrepreneurship besteedt in deze artikelenreeks aandacht aan deze inspirerende entrepreneurial minds.

Onlangs promoveerde dr. Lukas Held bij het Copernicus Instituut voor Duurzame Ontwikkeling met onderzoek naar patronen in de processen waar startende ondernemers mee te maken hebben: venture creation. Tegenwoordig combineert bij de inzichten uit zijn onderzoek en zijn liefde voor grote hoeveelheden data met een functie als businessanalist bij Cargoroo, een startup die probeert met elektrische deelbakfietsen de mobiliteit in grote steden te vergroten.

Wat heb je onderzocht?

In het kort heb ik het proces beschreven van het hebben van een idee tot een ‘stabiel’ bedrijf: er wordt winst gemaakt, of het bedrijf wordt opgeheven. Ik heb hierbij gekeken naar de routes die ondernemers nemen en welke patronen daarin te herkennen zijn: hoe wordt een ondernemingsteam gevormd, hoe verwerven ondernemers financiering en welke aanpak hanteren ondernemingen bij de ontwikkeling van hun producten. Vergelijk het met een reis: neem je de auto of de trein, met wie heb je gereisd, hoe heb je deze mensen gevonden, etc.

Hier zijn al veel casestudies over, maar dan kun je weinig algemene conclusies trekken. In onderzoeken waar wordt gewerkt met een grote dataset gaat het individuele verhaal al snel verloren. Ik heb geprobeerd hierin een middenweg te vinden, door het venture creation process te beschrijven voor een grote populatie.

Hiervoor heb ik 870 ondernemers uit vier Europese landen (Duitsland, Italië, Nederland en Verenigd Koninkrijk) en de Verenigde Staten geïnterviewd en maandelijkse statusupdates verkregen op het gebied van teamformatie, het verwerven van financiering en productontwikkeling. Op deze data heb ik vervolgens optimal matching toegepast, een methodologie met oorsprong in de genetica die naar patronen in sequenties zoekt. Je telt als het ware de stappen die nodig zijn om van het ene proces naar het andere proces te komen en brengt zo het totaal aan processen en eventuele overlappende ‘routes’ in kaart. Een volgende stap is deze routes te vergelijken met bepaalde type ondernemingen en omstandigheden waar startende ondernemers mee te maken kunnen krijgen, zodat gezocht kan worden naar een optimaal proces.

Hoe wordt een ondernemingsteam gevormd, hoe verwerven ondernemers financiering en welke aanpak hanteren ondernemingen bij de ontwikkeling van hun producten?

Welke adviezen heb je voor beginnende ondernemers, op basis van de resultaten?

Hoewel het niet het doel was van mijn onderzoek, waren er wel een aantal bevindingen die voor ondernemers interessant kunnen zijn.

1. Groei is niet alles
Elke startup wil ‘the next unicorn’ zijn, maar mijn data laat zien dat het helemaal oké is om bescheiden te beginnen. Groei is niet alles, soms is je idee of concept geschikter voor een bedrijf van beperkte omvang.

2. Begin in deeltijd
Daarnaast werd zeventig procent van de ondernemingen die ik heb onderzocht in deeltijd opgezet – de ondernemers deden het naast een andere (betaalde) baan. Op deze manier is het starten van een bedrijf redelijk risicoloos; je kunt het water testen voordat je jezelf afhankelijk maakt van het beoogde of gewenste succes.

3. Sluit gerichte partnerschappen
Je bedrijf verbinden aan partners kan voordelig zijn, maar veel ondernemers realiseren zich niet dat dit ook resources kost. Het is goed om na te gaan wat een partnerschap kost en oplevert, en op basis daarvan een onderbouwde keuze te maken.

Inmiddels ben je aan de slag als business analist bij startup Cargoroo. Vertel eens?

Cargoroo biedt een deelsysteem voor elektrische bakfietsen. We willen de mobiliteitsproblematiek in grote steden oplossen. Steeds meer steden weren auto’s uit het centrum en het is voor veel mensen, met name jonge gezinnen, niet meer vanzelfsprekend om een auto of een tweede auto aan te schaffen. Toch moet je soms zware of grote dingen vervoeren over kleine afstanden, zoals boodschappen. Maar ook met je kinderen naar het strand, iets ophalen dat je via Marktplaats hebt gekocht of even naar de Gamma of IKEA: het kan met onze bakfietsen.

Na een pilot in Haarlem zijn we net gestart in Den Haag. We hebben een Europese subsidie binnengehaald waarmee we kunnen uitbreiden naar een aantal Europese steden waar behoefte is aan innovatieve oplossingen op het gebied van mobiliteit. We willen met Cargoroo een bijdrage leveren aan dit vraagstuk, en echt iets toevoegen aan de buurt.

Er is in veel Europese steden behoefte aan innovatieve oplossingen op het gebied van mobiliteit.

Kun je de inzichten uit je onderzoek toepassen in je nieuwe baan?

De processen die ik heb bestudeerd tijdens mijn promotieonderzoek kom ik nu dagelijks op de werkvloer tegen. Samenwerken met externe partners, of een technisch mankementje, zoals databronnen die niet goed op elkaar aansluiten. Onvoorziene omstandigheden.

Het herinnert me aan mijn promotieonderzoek. Ik had vooraf duidelijk hoe ik het wilde hebben: hoe mijn methode mooi aansluit op de theorie, welke publicaties ik wilde schrijven - en dan loopt het toch anders. De data sluit niet mooi aan op het theoretisch kader, of een hypothese wordt verworpen. Als onderzoeker én als ondernemer ben je doorlopend bezig met problemen, groot en klein, waar je nooit aan eerder aan hebt gedacht.