“Onderzoek verband tussen darmflora en ziekte bij minderheidsgroepen”
Studie naar omgeving en gezondheid roept op tot gelijke gezondheidskansen
Verschillen in de sociaal-economische achtergrond en het leefmilieu kunnen leiden tot een ander ziekteverloop en ongelijke gezondheidskansen. Dat schrijft een internationale groep wetenschappers deze week in het vakblad PNAS. Het team roept op om dit verband dieper te onderzoeken door vooral te kijken naar de samenstelling van micro-organismen in de darm. Wetenschapppers van het Radboudumc en de Universiteit Utrecht maken deel uit van het onderzoeksteam.
In hun publicatie zetten de onderzoekers uiteen hoe minderheidsgroepen structureel worden blootgesteld aan ongezonde factoren in de omgeving. Voorbeelden daarvan zijn ongezondere eetgewoonten, meer vervuiling in de omgeving, verschillen in sanitaire voorzieningen en gebrek aan toegang tot groene buitenruimte. Al die aspecten kunnen invloed hebben op de samenstelling van micro-organismen in de darm, ook wel het microbioom van de darm genoemd.
De invloed van de omgeving op het microbioom kan grote gevolgen hebben voor de gezondheid in het hele lichaam
Belangrijke rol microbioom
De invloed op het microbioom kan uiteindelijk weer grote gevolgen hebben voor de gezondheid in het hele lichaam. Het microbioom speelt een belangrijke rol bij de bescherming tegen ziekteverwekkers, in voeding en het metabolisme, in ons immuunsysteem, en ook bij de ontwikkeling van onze hersenen en ons gedrag.
Talloze eerdere onderzoeken ondersteunen het idee dat het leefmilieu invloed heeft op het microbioom én dat het microbioom onze gezondheid beïnvloedt. De nieuwe studie bouwt bijvoorbeeld voort op eerder onderzoek waaruit blijkt dat de leefomgeving een grote rol speelt bij de samenstelling van bacteriën die zich nestelen in ons microbioom. De leefomgeving speelt zelfs een grotere rol dan genetische factoren. Bovendien gebeurt dat al bij jonge kinderen.
“Veranderingen in het microbioom hebben een relatie met een groot aantal ziektebeelden die zich niet alleen beperken tot de darm”, zegt Carlijn Bruggeling, verbonden aan het Radboudumc. “Via metabolieten, toxines en het immuunsysteem kan het microbioom ook een impact hebben op bijvoorbeeld het goede verloop van zwangerschap of de mentale gezondheid en depressie.”
Woonomgeving en gezondheidsricio’s
Eerdere studies hebben de invloed van verschillen in de socio-economische achtergrond en het leefmilieu op de gezondheid al aangetoond. Een onderzoek uit 2020 toonde bijvoorbeeld aan dat kinderen die dagelijks op school worden blootgesteld aan planten en aarde, betere immunologische markers hebben, wat gepaard gaat met een grotere microbiële diversiteit.
Het onderzoek legt een nadelig verband tussen woonomgeving van minderheidsgroepen en de microbiële diversiteit van het microbioom.
De studie legde een nadelig verband tussen woonomgeving van minderheidsgroepen en de microbiële diversiteit van het microbioom. Minderheidsgroepen die in buurten wonen met weinig toegang tot groene buitenruimte hebben een grotere kans op een beperktere microbiële diversiteit en daarmee samenhangende gezondheidsrisico’s.
“We weten dus al langer dat er ongelijkheden zijn bij veel chronische ziekten, waarbij een hogere ziektelast en zelfs sterfte wordt waargenomen in minderheidsgroepen,” zegt Katharine Amato, die vanuit de Amerikaanse Northwestern University het onderzoeksteam leidde.
Gelijke gezondheidskansen
Toch zijn de verbanden tussen inkomen, structurele discriminatie, veranderingen in de omgeving en verschillen in gezondheid tot nu toe niet goed onderzocht en samengevat. Het nieuwe onderzoek in PNAS brengt daar nu verandering in.
Interdisciplinaire aanpak
Mede naar aanleiding van het nu gepubliceerde onderzoek roept het team op om meer interdisciplinair onderzoek te doen. Daaruit moet blijken welke omgevingsfactoren het eerst moeten worden aangepakt om het microbioom snel mogelijk te herstellen en te verbeteren – en daarmee iedereen gelijke gezondheidskansen te bieden.
Een interdisciplinaire aanpak is nodig, omdat veel factoren invloed hebben op onze gezondheid en gesteldheid
Een interdisciplinaire aanpak is nodig, omdat veel factoren invloed hebben op onze gezondheid en gesteldheid, zegt Bas Dutilh, bioloog aan de Universiteit Utrecht en betrokken bij de PNAS-publicatie. “Dit wordt wel beschreven met het woord ‘exposoom’, oftewel alle zaken waaraan we zijn blootgesteld (exposed). Door middel van nieuwe technologieën zoals DNA sequencing kunnen we al die factoren nu meten en in kaart brengen hoe ze werken. Het microbioom is één van de belangrijkste onderdelen van het exposoom, maar er zijn meer factoren die van invloed zijn.”
Publicatie
The human gut microbiome and health inequities
Proceedings of the National Academy of Sciences, 22 juni 2021, DOI: 10.1073/pnas.2017947118
Katherine R. Amatoa, Marie-Claire Arrieta, Meghan B. Azad, Michael T. Bailey, Josiane L. Broussard, Carlijn E. Bruggeling, Erika C. Claudj, Elizabeth K. Costello, Emily R. Davenport, Bas E. Dutilh*, Holly A. Swain Ewald, Paul Ewald, Erin C. Hanlon, Wrenetha Julion, Ali Keshavarzian, Corinne F. Maurice, Gregory E. Miller, Geoffrey A. Preidis, Laure Segurel, Burton Singer, Sathish Subramanian, Liping Zhao and Christopher W. Kuzawa
*: Onderzoeker aan de Universiteit Utrecht