Onderzoek laat zien: Drie van de vier coalitiepartijen lokaal wél voor vluchtelingenkinderen

In de afgelopen maanden stemden lokale CDA-, D66- en CU-fracties in overgrote meerderheid vóór moties om 500 alleenstaande vluchtelingenkinderen uit Griekenland op te vangen. Onderzoekers van de Universiteit Utrecht concluderen dat de stemming van de lokale fracties afwijkt van het kabinetsstandpunt. Hiervoor analyseerden zij alle relevante raadsstukken, geraadpleegd via openbare raadsinformatiesystemen.

Van de 355 Nederlandse gemeenten hebben inmiddels 119 gemeenten steun verklaard aan de ‘Coalition of the Willing’. In 24 gemeenten was het college of de gemeenteraad niet bereid om het initiatief te steunen; in de rest van de gemeenten is het niet geagendeerd of nog in behandeling. 

Coalition of the Willing

De coalitie ontstond na een oproep aan gemeenten van VluchtelingenWerk Nederland, Defence for Children en Stichting Vluchteling om bereidheid te tonen tegemoet te komen aan een verzoek om hulp uit Griekenland. Griekenland vroeg EU-lidstaten om hulp bij het opvangen van alleenstaande minderjarige vluchtelingen en 2.500 van de 5.000 over te nemen.

Onder de 119 gemeenten die steun verklaard hebben bevinden zich 68 kleine, 28 middelgrote en 23 grote gemeenten. Samen vertegenwoordigen zij een inwoneraantal van ruim 9 miljoen.

Partijstandpunten inconsistent

Opvallend is hoezeer de gemeenteraad de motor is achter deze ontwikkelingen: In 85 gevallen was het gemeentelijk standpunt een gevolg van een raadsmotie. Daarbij stemden partijen die landelijk tegen het initiatief zijn, lokaal vaak wel voor: Het CDA in 86 % van de gevallen, de CU in 93 % en D66 in 100 %. Van de coalitiepartijen vertoont alleen de lokale VVD consistentie met het regeringsstandpunt en stemde in 79 % van de gevallen tegen.

Voorstanders benadrukken vaak de noodkreet van de Griekse autoriteiten, de humanitaire ramp in de kampen en het belang van gemeentelijke betrokkenheid bij internationale vraagstukken. Tegenstanders wijzen op het competentievraagstuk (‘wij gaan hier niet over’) en het regeringsvoornemen om mogelijkheden voor voogdij in Griekenland te versterken.

Eigen koers op lokaal niveau

Volgens de onderzoekers van het Cities of Refuge programma, passen de bevindingen in een internationale trend.

‘Wij zien steeds meer gemeenten, in heel Europa, een eigen koers varen op mondiale vraagstukken als migratie, klimaatverandering en polarisatie’, aldus Barbara Oomen, Hoogleraar sociologie van de Mensenrechten, verbonden aan University College Roosevelt, UU's Liberal Arts and Sciences College in Middelburg.

Op dinsdag 9 juni spreekt de Tweede Kamer over een motie om andere Europese landen te volgen en alsnog tegemoet te komen aan het verzoek van de Griekse regering om alleenstaande minderjarige asielzoekers te herplaatsen.