Onderwijsvernieuwing: eerste Legal Hackathon met duizend eerstejaars Rechtenstudenten in Utrecht

Het was een originele en nog nooit eerder gegeven studieopdracht aan ongeveer duizend eerstejaars rechtsgeleerdheid: kom met verbetervoorstellen in een wetsvoorstel en visueel vormgegeven, voor het verbeteren van de democratische rechtsstaat in Nederland. En doe dit, vanuit het perspectief van de burger. Bijna 900 eerstejaars verzamelden zich in de Megaron en Theatron zalen op het Utrecht Science Park, aangevuld door 120 deelnemers online. 

De honderden jonge deelnemers krengen eerst een dosis inspiratie van drie sprekers uit de praktijk over wetgeving, over visueel communiceren en over rechtszaken waar de staat bij betrokken was. Landsadvocaat (en alumnus) Reimer Veldhuis kwam met herkenbare voorbeelden over het waterkanon bij Extinction Rebellion, het overvolle asielzoekerscentrum in Ter Apel en de avondklok tijdens corona. Wytze van de Woude, directeur Constitutionele Zaken en Wetgeving Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en voormalig docent aan de Universiteit Utrecht zei best jaloers te zijn op de studenten dat ze een dagje “aan het bestel zelf” mochten knutselen. “De democratische rechtsstaat zit in alles”, zei hij. En dat bewezen de vragen uit de zaal ook wel, die gingen over kapotte prullenbakken in een nalatige gemeente en over rechters die rechtsvormend te werk gaan.

Bijzonder toetsmoment

Na deze TED talks moesten de studenten in groepjes aan de slag. “Welkom op dit bijzondere toetsmoment!” zei hoogleraar staatsrecht Jurgen Goossens, tegen de honderden eerstejaars. Deze Legal Hackathon was onderdeel van de toetsing voor het vak Inleiding staats- en bestuursrecht, waarbij de training van legal skills en samenwerking centraal stond. Tegelijkertijd gaf Prof. Goossens ook mee dat de dag vooral draaide om “Enjoy, have fun and have impact!”. “De visualisatie van het voorstel “Het mag een digitale tekening zijn, een vlog, een poster, een gedicht, een infographic een rap.” Grote pret in de zaal bij het woord “rap”.  

Alle begeleidende docenten trokken zich daarna terug in de “war room”, waar studenten later op de dag een mogelijkheid hadden om digitaal vragen te stellen aan het docententeam. Bij het uitstromen van de collegezalen in de ochtend waren veel studenten enthousiast. Wat vind je van deze studieopdracht? “Bijzonder!”, zeiden er een paar. “Uitdagend, spannend.” Weet je al met welk onderwerp je aan de slag wil? “Nee, geen idee nog!”

Dat alle inspiratie van de ochtend leidde tot mooie voorstellen blijkt uit de voorbeelden hieronder:

Inspiratie van jonge juristen voor Staatscommissie

Aan het einde van de dag zijn verschillende voorbeelden van de voorstellen van studenten in de zaal met alle aanwezige studenten besproken en met een afvaardiging van de Staatscommissie rechtsstaat (2022-2024).

Die commissie heeft immers een opdracht die vergelijkbaar is met die van de studenten. Het was dan ook de initiële opzet van deze legal hackathon dat de Staatscommissie inspiratie kon opdoen bij de jonge juristen in spe.