Ondernemerschap en de transformatie van historische stedelijke gebieden

15 januari 2020

De Universiteit Utrecht gaat deelnemen in HUB-IN, een grootschalig Europees onderzoek naar de transformatie van voormalige industrieterreinen in historische stedelijke gebieden. Onder leiding van de universiteit van Lissabon gaan de komende vier jaar in totaal acht Europese steden en achttien partners samenwerken aan dit project. Het project is mede tot stand gekomen is door een subsidie van de Europese Commissie van acht miljoen euro. Het European Centre for Alternative Finance van de Utrecht University School of Economics (U.S.E.), CrowdfundingHub en de gemeente Utrecht leveren samen een belangrijke bijdrage aan HUB-IN vanuit hun expertise op het gebied van ondernemerschap en alternatieve financiering. Het onderzoek in Utrecht zal betrekking hebben op de ontwikkeling van het Werkspoorkwartier.

Het project HUB-IN (Hubs of Innovation and Entrepreneurship for the Transformation of Historic Urban Areas) heeft tot doel een gemeenschappelijk kader te ontwikkelen en te implementeren om de herontwikkeling van historische industriële stadslandschappen te stimuleren', zegt Erik Stam. Zijn Entrepreneurial Ecosystem-model zal worden gebruikt als basis voor een gemeenschappelijk kader bij de herontwikkeling van de gebieden in alle acht proefsteden.

Herontwikkeling van historische stedelijke gebieden

‘Het kader dat wij voor ogen hebben, zal als een katalysator voor innovatie en ondernemerschap fungeren met het oog op het behoud en de versterking van zowel de unieke identiteit van het historische gebied als de natuurlijke, sociale en culturele waarden', aldus Stam. ‘Wij bekijken de herontwikkeling van historische stedelijke gebieden als een geïntegreerd geheel, niet alleen beperkt tot het behoud van het erfgoed van de historische centra, maar onlosmakelijk verbonden met doelstellingen van duurzame ontwikkeling - en helpen zo de mondiale uitdagingen aan te gaan waarvoor de historische stedelijke gebieden van Europa staan’.

Cocreatie is het toverwoord voor HUB-IN. De meerwaarde van het onderzoeksproject ligt in de uitwisseling van ervaringen en toepassingen tussen de hubs in acht verschillende Europese steden in Portugal, Groot-Brittannië, Cyprus, Frankrijk, Italië, Roemenië, Slovenië en Nederland. Bovendien werken alle hubs in hun lokale project intensief samen met allerlei stakeholders: ondernemers, bewoners uit de directe omgeving en de lokale overheid.

Als we het hebben over ondernemerschap, gaat het nadrukkelijk over meer dan alleen winst maken.

Cultuur, maatschappelijke vraagstukken, duurzaamheid en: banen

Ronald Kleverlaan, senior partner van CrowdfundingHub en managing director van het European Centre for Alternative Finance, is projectleider van het onderzoeksteam in Utrecht, samen met Niels Bosma. ‘Wij gaan onderzoeken hoe we de transformatie van deze voormalige industriële gebieden vooral door het stimuleren van ondernemerschap kunnen doorvoeren,’ zegt Kleverlaan. ‘We gaan op zoek naar nieuwe business- en financieringsmodellen, maar ook naar nieuwe eigenaarschapsmodellen voor het gebruik van het erfgoed. Denk bijvoorbeeld aan culturele broedplaatsen, die eigendom zijn van de culturele ondernemers die er zitten.’

‘Als we het hebben over ondernemerschap, gaat het nadrukkelijk over meer dan alleen winst maken,’ zegt Niels Bosma. ‘Cultureel ondernemerschap wil iets veranderen in de wereld; er zijn hierbij duidelijke raakvlakken met ondernemers die zich bezighouden met maatschappelijke vraagstukken en met ondernemerschap gericht op duurzaamheid, waar ook een link met de energietransitie ligt. Het onderzoek past dus ook goed bij het Social Entrepreneurship Initiative van de Universiteit Utrecht, waarin onderzoekers vanuit verschillende disciplines samen met diverse organisaties kennis ontwikkelen om ondernemerschap gericht op maatschappelijke uitdagingen te stimuleren. Sociale ondernemers komen met innovatieve oplossingen voor complexe problemen, bijvoorbeeld op het gebied van inclusieve arbeidsmarkten, afval en wereldwijde waardeketens.’

‘Uiteindelijk gaat het ook over werkgelegenheid,’ wil Kleverlaan er nog graag aan toevoegen. ‘We willen ondernemerschap stimuleren – maar niet als doel op zich. Zzp’ers achter laptops creëren niet enorm veel toegevoegde waarde voor de economie in de regio. Je hebt ook scale ups nodig waar tientallen, honderden, misschien wel duizenden mensen werk zullen vinden. De arbeidsproductiviteit van die organisaties is veel hoger.’