Nieuw boek professor Tanja van der Lippe: 'Waar blijft mijn tijd?'

Boekomslag Waar blijft mijn tijd? van Tanja van der Lippe

Met het boek ‘Waar blijft mijn tijd?’ wil professor Tanja van der Lippe duidelijk maken dat tijdsdruk, niet alleen een individueel, maar ook een maatschappelijk vraagstuk is. Het ligt zeker niet alleen aan jezelf, de verwachtingen van elkaar, van collega’s, familie en vrienden, spelen een grote rol. De hoogleraar sociologie, aan de Universiteit Utrecht ook verbonden aan de Future of Work hub, schetst in het boek onder meer scenario’s voor de toekomst. 

Ruim de helft van de bevolking heeft het gevoel dat ze het wel eens te druk hebben en vier op de tien voelen zich opgejaagd. Niet alleen op het werk, maar ook thuis. We verwachten veel van het leven en willen overal aan meedoen. Door technologie staan we elke minuut van de dag ‘aan’. Dat maakt druk. Vooral werkende mensen met kinderen hebben daar last van, maar ook mantelzorgers die bijvoorbeeld hun werk combineren met het zorgen voor ouder wordende familieleden, zegt Tanja van der Lippe in haar nieuwe boek ‘Waar blijft mijn tijd?’. Ze noemt zowel oorzaken als mogelijke oplossingen en was daarover ook te gast in het radioprogramma Met het Oog op Morgen van de NOS.
 

Professor Tanja van der Lippe bij het radioprogramma 'Met het oog op morgen'.

Deeltijd werken en status

Het ligt niet puur aan het aantal werkuren, in Nederland wordt bijvoorbeeld heel veel in deeltijd gewerkt, zeker in vergelijking met andere landen. “Deeltijd werken zorgt voor sommige mensen óók weer voor druk. We willen veel, we moeten veel en we kunnen veel. Tijdsdruk is een deel van onze cultuur geworden”, zegt Tanja van der Lippe. “In mijn boek beschrijf ik bijvoorbeeld een experiment met éne Sally. De ene keer vertelt ze dat ze ’s middags pauze neemt en om 17 uur klaar is met werken. De andere keer heeft ze geen tijd om te lunchen en moet ze na 17 uur nog doorwerken. Van die tweede Sally vindt iedereen dat ze een betere baan heeft met meer status.”

Weg van de ratrace?

Kortom, de manier waarop we onze tijd besteden en de tijdsdruk die ermee gepaard gaat, hangt mede af van anderen. Tijdsbesteding en gevoelens van tijdsdruk zijn daarmee een product van de manier waarop we met elkaar omgaan. In die sociale aspecten ligt ook de oplossing van tijdsdruk. Hoogleraar Van der Lippe schetst vier toekomstbeelden: de Ratrace, de Yogaklas, het Smurfendorp en de Ploegenachtervolging. 

Figuur uit het boek 'Waar blijft mijn tijd?' van Tanja van der Lippe

De Ratrace draait helemaal om de BV “ik”, meer, meer meer willen verwerven, en als je valt, val je hard. Er is geen sociaal vangnet. De Yogaklas is ook erg individualistisch, maar hier geldt wel: genoeg is genoeg. Zingeving is belangrijk, maar het is een leven dat niet voor iedereen is weggelegd, er is een kleine overheid en weinig sociale zekerheid. In de Ploegenachtervolging zetten we alles op alles om samen beter te worden, het gaat over de BV Nederland. Een sterk gereguleerde samenleving met een strakke planning. Het individu is ondergeschikt aan de groep, tijdsdruk is gereguleerd. Iedereen is zo productief mogelijk en we weten van elkaar precies wat we doen. En dan is er het Smurfendorp. Oók een plek waar het collectieve belang voorop staat en solidariteit een grote rol speelt, van drukte is geen sprake meer. “Maar,” zo waarschuwt hoogleraar Tanja van der Lippe “Persoonlijke ontwikkeling staat hier op een heel laag pitje. Boven het maaiveld uitsteken wordt niet gewaardeerd en mensen voelen er ook geen behoefte toe.”

Invloed van de coronacrisis

Het zijn uitersten, waarvan het de vraag is of ze zo gaan uitkomen, maar we kunnen als samenleving meer in de éne of in de andere richting bewegen. Er zijn in ieder geval toekomstbeelden die laten zien dat er samenlevingen mogelijk zijn waarin minder tijdsdruk heerst dan in de onze. Het boek wijdt ook een hoofdstuk aan de coronapandemie en tijdsdruk. Het afgelopen jaar is er ontzettend veel veranderd op het gebied van thuiswerken, de werk-privé balans en op economisch gebied. “De ongelijkheden in de samenleving zijn wat betreft tijdsdruk door corona groter geworden, sommige mensen zijn echt drukker geworden, maar er zijn er ook die nog minder druk kunnen zijn”, schrijft Van der Lippe “en dat is ook juist wat een crisis met zich meebrengt: de verschillen worden groter.”

30 jaar onderzoek naar tijdsdruk 

Hoogleraar Tanja van der Lippe is al meer dan dertig jaar geïnteresseerd in tijdsdruk, tijdsbeleving en de werk-privé balans. Ze heeft voor dit boek onder meer geput uit het meerjarig Europese Sustainable Workforce onderzoek, dat ze heeft geleid, het tijdsbestedingsonderzoek van het SCP en talloos ander onderzoek dat tijdsbestedingsvraagstukken analyseert. In het boek bedankt ze veel collega’s van de Universiteit Utrecht. Tot slot schrijft ze dat ze dankbaar is te hebben kunnen profiteren van de ondersteuning van NWO en OCW, in het kader van het zwaartekrachtprogramma Sustainable Cooperation – Roadmaps to Resilient Societies.

Het boek 'Waar blijft mijn tijd?' van Tanja van der Lippe is gepubliceerd door uitgeverij Prometheus, ISBN:9789044641868, uitvoering:Paperback, aantal paginas:256