Meer soorten vleesetende dinosaurussen in het Krijt van Marokko

Gezamenlijk persbericht Universiteit Utrecht, Vrije Universiteit Brussel en Natural History Museum

Een internationaal team van paleontologen van de Universiteit Utrecht, het Natural History Museum in Londen, Instituto Miguel Lillo in Tucuman in Argentinië, het Paleontologisch Museum in München en de Vrije Universiteit Brussel gebruikte een nieuwe methode om de diversiteit te meten van theropode (vleesetende) dinosaurussoorten uit de beroemde Kem Kem afzettingen in Marokko. Door traditionele technieken te combineren met kunstmatige intelligentie konden ze geïsoleerde tanden identificeren. Zo  kwamen ze een soort op het spoor die eerder niet in dit gebied was gevonden.

De tanden lagen al decennia lang in een museumcollectie

De Kem Kem is een zeer fossielrijke locatie uit het vroeg-Krijt (ongeveer 100 miljoen jaar oud) op de grens tussen Marokko en Algerije. Het is een van de weinige plaatsen ter wereld waar een redelijk compleet rivier-gebonden ecosysteem uit het vroege Krijt bewaard is. Naast een overvloed aan theropoden leefden in het gebied ook sauropode (langnek) dinosauriërs en één ander type herbivoor. “Versteende overblijfselen in de afzettingen bestaan vaak alleen uit tanden. Verder blijft maar heel weinig over van de dieren, waardoor we vaak moeten raden welke dinosaurus deze tanden heeft achtergelaten.” zegt Femke Holwerda van de Universiteit Utrecht. Onder de onderzochte exemplaren bevonden zich tanden van de iconische Spinosaurus en Carcharodontosaurus, bekend van de Jurassic Park films. Naast deze gemakkelijk herkenbare tanden werden ook enkele 'mysterietanden' geanalyseerd waarvan men eerder aannam dat die afkomstig waren van dromaeosauridae (de groep waartoe ook de raptors behoren).

Zeldzaam

“We lieten een Machine Learning algoritme kenmerken van tanden van verschillende dinosaurussoorten verwerken, om nadien te helpen met het onderscheiden van soorten in de set met onderzochte tanden,” legt Simon Wills van het Natural History Museum uit. “Vervolgens ontdekten we dat de twee mysterieuze tandensoorten niet bij de raptorachtige dino’s behoorden, maar eerder bij Abelisauridae (een verre familie van Tyrannosaurus) en een groep genaamd Noasauridae, die zeer zeldzaam zijn in Marokko,” vervolgt Wills.
 

Museumcollectie

Noasauriden zijn eigenaardige kleine theropoden met lange nekken, en er zijn maar een paar aanwijzingen van geïsoleerde botten van hen bekend uit de Kem Kem. “Die tanden lagen al decennia lang in een museumcollectie, maar door deze nieuwe combinatie van technieken is er weer nieuw leven ingeblazen. Het is erg interessant dat er ook dus vrij zeldzame noasauriden rondliepen in de Kem Kem. Met de traditionele methoden bleven geïsoleerde vondsten van tanden van deze kleine theropoden dus onopgemerkt,” voegt Femke Holwerda toe. Dit toont aan dat de nieuwe combinatie van methoden veel nauwkeuriger is.

Veelbelovend

“De resultaten zijn ook veelbelovend voor biodiversiteitsonderzoek naar andere dinosauriërs, zoals sauropoden (langnekdinosauriërs), die nog zeldzamer zijn in de Kem Kem afzettingen," zegt Koen Stein van de Vrije Universiteit Brussel. “Kunstmatige intelligentie zit tegenwoordig overal. Logisch dat we het ook in de paleontologie en natuurwetenschappen in het algemeen gebruiken. Het blijkt een nuttige tool om onze onderzoeksmethoden te verfijnen, en uiteindelijk een beter beeld te krijgen van biodiversiteit in het verleden," besluit Stein.

Artikel

Christophe Hendrickx, Thomas H. Trapman, Simon Wills, Femke M. Holwerda, Koen H.W. Stein, Oliver W.M. Rauhut, Roland R. Melzer, Jeroen van Woensel, and Jelle W.F. Reumer, ‘A combined approach to identify isolated theropod teeth from the Cenomanian Kem Kem group of Morocco: cladistic, discriminant, and machine learning analyses’, Journal of Vertebrate Paleontology, https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/02724634.2024.2311791