Meer dan twintig UU-historici werkten mee aan deze omvangrijke nieuwe publicatie

In totaal schreven meer dan honderd auteurs mee aan ‘Nog meer wereldgeschiedenis van Nederland’, vertelt redacteur hoogleraar Sociale en Economische Geschiedenis Lex Heerma van Voss. 21 van hen zijn verbonden aan het departement Geschiedenis en kunstgeschiedenis van de Universiteit Utrecht. In het 720 pagina’s tellende boek beschouwen de historici de Nederlands geschiedenis vanuit een mondiaal perspectief.

Nederlandse geschiedenis, vanuit een nieuwe invalshoek

‘Nog meer wereldgeschiedenis van Nederland’ is de opvolger van ‘De wereldgeschiedenis van Nederland’, een zeer succesvol standaardwerk dat in 2018 werd gepubliceerd. “Het idee was gekopieerd van een Frans voorbeeld”, licht Lex Heerma van Voss toe. “Net als de Fransen merkten we dat de geschiedwetenschap de afgelopen jaren steeds internationaler is geworden.”

Zoals de titel verraadt, is het internationale perspectief de ambitie van het net verschenen boek. Het wil de geschiedenis van Nederland voorzien van een bredere, mondiale context. “Ons als onderzoekers geeft zo’n invalshoek nieuwe, verrassende inzichten en dat willen we graag delen met een breder publiek.”

Vervolg op ‘De wereldgeschiedenis van Nederland’

Wat begon met een call for papers in de late zomer van 2017, resulteerde binnen de kortste keren in zo’n 150 voorstellen, vertelt Heerma van Voss. “Toen ‘De wereldgeschiedenis van Nederland’ uitkwam, wisten we dus al dat er nog meer interessante onderwerpen zouden zijn. Het boek bleek een succes en de uitgever benaderde ons al vrij snel met het voorstel om nog meer bijdragen aan historici te ontlokken.”

Net als het eerste deel bevat ‘Nog meer wereldgeschiedenis van Nederland’ een mengeling van bijdragen van gevestigde en nieuwe auteurs. “De uitgever wilde graag meer bijdragen van bekende historici, maar als redactie vinden we het zo eigenlijk prima.”

In deel 1 was er volgens ons als redactie een echt storende omissie

“Volgens ons was er één echt storende omissie: in deel 1 stond geen bijdrage over de Holocaust, die toch evidente internationale dimensies heeft”, zegt Heerma van Voss. “Wij zijn dan ook heel blij dat we er nu een heel mooie bijdrage van Ido de Haan over hebben.”

Niet-Nederlandse auteurs

Een van de kritiekpunten op het eerste deel was dat er wel bijdragen in stonden over interacties tussen Nederlanders en anderen, maar dat deze nooit waren geschreven door vertegenwoordigers van die andere groep. “Voor het tweede deel hebben we een serieuze poging gedaan om meer buitenlandse auteurs te vinden”, betoont Heerma van Voss.

Het succes was echter wisselend. “We hadden vast meer kunnen doen, maar ik denk dat het ook komt doordat wat vanuit Nederlands perspectief een verrassende en belangrijke interactie is, dat lang niet altijd ook zo is voor de niet-Nederlandse historici.”

Heerma van Voss noemt als voorbeeld de discussies die in Nederland decennia lang, en ook weer afgelopen jaar, gevoerd werden over het structurele extreem geweld waarmee de Nederlandse autoriteiten de vrijheidstrijd van Indonesië probeerden te bestrijden. “In Indonesië is dat onomstreden, en dus lang niet z’n interessante kwestie om te onderzoeken.”

Opvallende historische eye-openers

Net als in deel 1 ligt de focus van ‘Nog meer wereldgeschiedenis van Nederland’ op opvallende, maar misschien nog onbekende historische gebeurtenissen. “Een mooi Utrechts voorbeeld van de ‘eye-openers’ vind ik de bijdrage van Jan Luiten van Zanden”, zegt Heerma van Voss.

“Van Zanden vergelijkt de impact die de VOC had op de Aziatische en de Afrikaanse olifant. Vragen over duurzaamheid komen aan de orde en over onbedoelde kunstmatige selectie doordat de exemplaren met de mooiste slagtanden werden bejaagd. Zo is de bijdrage op allerlei niveaus verrassend en interessant.”

104 bijdragen door 125 historici

‘Nog meer wereldgeschiedenis van Nederland’ kwam tot stand in samenwerking met het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis en Cultuur en het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis.

Naast Lex Heerma van Voss bestond de redactie uit Marjolein ’t Hart (VU), Nadia Bouras, Manon van der Heijden en Leo Lucassen (alle drie Universiteit Leiden). In totaal schreven 125 auteurs 104 hoofdstukken. 17 van de hoofdstukken zijn geschreven door 21 aan de Universiteit Utrecht verbonden historici.