Marc Hertogh benoemd als faculteitshoogleraar Maatschappelijke en institutionele dimensies van de rechtsstaat

Marc Hertogh is per 1 mei 2024 benoemd als faculteitshoogleraar aan de faculteit Recht, Economie, Bestuur en Organisatie van de Universiteit Utrecht. Zijn leerstoel heet ‘Maatschappelijke en institutionele dimensies van de rechtsstaat’ en hij nodigt graag collega’s van Rechtsgeleerdheid, Economie en van Bestuurs- en Organisatiewetenschap uit om samen te werken. “Mijn onderzoeksperspectief is dat van de burger. Wat komt er in de praktijk terecht van onze democratische rechtsstaat en wat merkt de burger daarvan? Om dit goed te onderzoeken kan je niet volstaan met alleen een juridische benadering en heb je ook andere disciplines nodig.”

Officieel heeft Nederland een keurig ingerichte rechtsstaat, er is een scheiding der machten en iedereen heeft toegang tot het recht. Toch staat de democratische rechtsstaat onder druk, een voorbeeld hiervan is de Toeslagenaffaire waarbij het overheidsoptreden in de praktijk verschrikkelijk slecht uitpakte voor veel mensen, zegt Marc Hertogh. Die druk op de rechtsstaat is er dus niet alleen in landen als Polen en Hongarije, maar ook in ons land. Sommige onderzoekers spreken zelfs van een wereldwijde ‘Rule of law recession’. 

Ambitie om mensen samen te brengen

Daarom is het belangrijk om de rechtsstaat op een andere manier te benaderen dan nu vaak wordt gedaan. In mijn leerstoel wil ik ten eerste empirisch-juridisch onderzoek doen: van ‘de rechtsstaat-op-papier’ verschuif ik de blik naar ‘de-rechtsstaat-in-de-praktijk’ met alle maatschappelijke aspecten die daarbij horen. Ten tweede wil ik onderzoek doen naar verbeteringen en veranderingen in de rechtsstaat. We organiseren de rechtsstaat al ruim 175 jaar op ongeveer dezelfde manier. Wat zouden innovaties kunnen zijn die inspelen op maatschappelijke verandering? Dit zijn allemaal onderwerpen die je niet alleen vanuit juridisch perspectief moet bekijken. Ze nodigen nadrukkelijk uit tot samenwerking tussen onderzoekers, docenten en studenten van de drie departementen van deze faculteit. Het is mijn ambitie om in Utrecht zoveel mogelijk mensen samen te brengen in onderwijs en onderzoek, zodat we van elkaar kunnen leren en samen nieuwe oplossingen voor de rechtsstaat kunnen ontwikkelen.

We organiseren de rechtsstaat al ruim 175 jaar op dezelfde manier. Wat zouden innovaties kunnen zijn?

Iedereen met belangstelling voor de rechtsstaat is welkom bij Hertogh. Hij hoopt mensen binnen en buiten de faculteit Recht, Economie, Bestuur en Organisatie met elkaar te verbinden voor het ontwikkelen van nieuwe vakken, voor gezamenlijke publicaties, gezamenlijke onderzoeksprojecten of voor het organiseren van publieksactiviteiten en activiteiten met professionals uit de rechtsspraak, de politiek of de media.

Studenten adviseren de Tweede Kamer

Marc Hertogh is hoogleraar Rechtssociologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij is daarnaast onder meer trekker van het Sectorplan Empirical Legal Studies in Groningen, Editor-in-Chief van het International Journal of Law in Context en lid van de Staatscommissie Rechtsstaat. Hij doet onder zoek naar recht en rechtsstaat vanuit een burgerperspectief en hij is onder meer geïnteresseerd in de maatschappelijke effecten van wetgeving en rechtspraak. In Groningen zette hij zich met veel plezier in voor activerend onderwijs. Studenten werkten bijvoorbeeld samen aan een advies voor de Tweede Kamer, dat uiteindelijk ook daadwerkelijk door Kamerleden is gebruikt. Die verbinding tussen theorie en praktijk motiveert mij enorm. Om uit te zoeken welke innovaties wel en niet werken heb je verschillende zienswijzen nodig. Ook aan de Universiteit Utrecht kijk ik ernaar uit om in het onderwijs studenten rechten, economie en bestuurskunde intensief samen te laten werken aan nieuwe projecten over de toekomst van de rechtsstaat.

Marc Hertogh’s aanstelling als faculteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht is parttime. Hij blijft daarnaast ook hoogleraar Rechtssociologie aan de Rijksuniversiteit Groningen.