Klimaatopwarming beperken tot 1,5°C halveert zeespiegelstijging door smeltend landijs

Publicatie in Nature

Het beperken van de wereldwijde klimaatopwarming tot 1,5°C halveert de zeespiegelstijging door het smelten van ijskappen ten opzichte van de huidige emissiescenario’s. Dat blijkt uit onderzoek van een grote internationale groep wetenschappers, dat vandaag verschijnt in Nature. De onderzoekers bestudeerden de bijdrage van landijs aan de zeespiegelstijging in de 21e eeuw, afkomstig van gletsjers wereldwijd en de ijskappen van Groenland en Antarctica.

Roderik van de Wal, hoogleraar Zeespiegel en Invloed op de Kust aan de Universiteit Utrecht, werkte mee aan het onderzoek. “Na de laatste IPCC-conferentie in 2013 heeft het hele onderzoeksveld de handen ineen geslagen om de bijdrage van ijskappen aan de zeespiegelstijging te bestuderen. Met deze publicatie ronden we dat project af”, aldus Van de Wal. “Ik vind de conclusie eigenlijk vrij positief, want het schetst een perspectief: we hebben nog steeds veel invloed op de zeespiegelstijging. Ik hoop dat dit als motivatie dient om ons best te doen om het Parijsakkoord te halen.”

Andere Utrechtse co-auteurs van het artikel zijn Heiko Goelzer, die de verwerking en analyse leidde voor de modellering van de Groenlandse ijskap, en Walter Immerzeel, Philip Kraaijenbrink en Michiel van den Broeke, die bijdroegen aan verschillende gletsjer- en ijskapsimulaties.

Ik vind de conclusie eigenlijk vrij positief, want het schetst een perspectief

Computermodellen en statistische technieken

De onderzoekers doen hun voorspellingen door een groot aantal computermodellen te combineren met statistische technieken. De voorspellingen worden meegenomen in de nieuwste sociaal-economische scenario’s in het zesde IPCC-evaluatierapport, dat later dit jaar wordt gepubliceerd.

Volgens de berekeningen zou de Groenlandse ijskap 70% minder massa verliezen als de opwarming van de aarde beperkt blijft tot 1,5°C, in vergelijking met de huidige uitstootsnelheden. Bij gletsjers is het verschil zo’n 50%. Voor Antarctica zijn de voorspellingen voor verschillende emissiescenario’s hetzelfde, omdat het nog onzeker is of de sneeuw die in het koude binnenland op de ijskap valt het smelten aan de kusten compenseert en er nog steeds veel onduidelijkheid is rondom veranderingen in de ijssnelheden. In een ‘pessimistisch’ scenario, met veel meer smelt dan sneeuwval, zou het ijsverlies op Antarctica echter vijf keer zo groot kunnen zijn, melden de onderzoekers.

Schade beperken

Tamsin Edwards (King’s College London), hoofdauteur van de publicatie: “In de aanloop naar COP26 in november actualiseren veel landen hun beloften om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen in het kader van het Parijsakkoord. De zeespiegel zal wereldwijd blijven stijgen, zelfs als we nu alle emissies stopzetten, maar uit ons onderzoek blijkt dat we de schade kunnen beperken: met ambitieuzere beloften kunnen de voorspellingen voor de zeespiegelstijging door smeltend ijs worden teruggebracht van 25 cm tot 13 cm in 2100, met een kans van 95% op een stijging van minder dan 28 cm ten opzichte van de huidige bovengrens van 40 cm. Dat betekent een minder ernstige toename van het risico op overstromingen en meer mogelijkheden om tijdig aanpassingen te kunnen treffen.”

Gletsjers en ijskappen zijn momenteel verantwoordelijk voor ongeveer de helft van de wereldwijde zeespiegelstijging. De rest wordt grotendeels veroorzaakt door de uitzetting van de oceanen als gevolg van opwarming. Eerdere voorspellingen waren gebaseerd op oudere emissiescenario’s en konden door het beperkte aantal simulaties de onzekerheid over de toekomst niet zo grondig berekenen. De nieuwe studie actualiseert de scenario’s en combineert alle modellen van landijs tot een completer beeld van de waarschijnlijkheid van verschillende niveaus van zeespiegelstijging.

Edwards: “We hebben een grotere en verfijndere set klimaat- en ijsmodellen gebruikt dan ooit tevoren: bijna 900 simulaties van 38 onderzoeksgroepen wereldwijd. Met statistische technieken hebben we een beter beeld gekregen van de onzekerheden in de voorspellingen. Antarctica is nog steeds de ‘wildcard’ van de zeespiegelstijging: moeilijk te voorspellen, en cruciaal voor de bovengrens van de projecties. In een pessimistisch scenario, waarin Antarctica zeer gevoelig is voor klimaatverandering, is er een kans van 5% dat de bijdrage van het landijs aan de zeespiegelstijging groter zal zijn dan 56 cm in 2100, zelfs als we de opwarming beperken tot 1,5°C. We pleiten daarom voor flexibel beleid rondom het omgaan met risico’s op veel grotere stijgingen, dat rekening houdt met een breed spectrum van mogelijke zeespiegelstijging, totdat nieuwe waarnemingen en modellen de toekomst van Antarctica beter kunnen voorspellen.”

Publicatie

Projected land ice contributions to 21st century sea level rise
Tamsin Edwards et al., waaronder onderzoekers van de Universiteit Utrecht Heiko Goelzer, Walter Immerzeel, Philip Kraaijenbrink, Roderik van de Wal en Michiel van den Broeke
Nature, 5 mei 2021, DOI 10.1038/s41586-021-03302-y