Kinderboek over psychologie

Kun je stoppen met denken? Hoe zal ik zijn als puber? Deze en vele andere vragen beantwoordt Sander Thomaes, hoogleraar Ontwikkelingspsychologie aan de Universiteit Utrecht, in zijn kinderboek Wat je denkt ben je zelf. Thomaes: “Ik denk dat veel kinderen psychologie interessant vinden, als het maar voldoende aansluit bij hun belevingswereld.” Zijn boek is 15 april verschenen.

Thomaes neemt de lezer (kinderen vanaf ongeveer 10 jaar) mee op een reis door het hoofd. Op de eerste pagina’s van zijn boek vergelijkt de Utrechtse hoogleraar psychologen met astronauten. “Nou ja, zonder cool pak dan. Maar psychologen zijn net als astronauten op ontdekkingsreis: op zoek naar een andere wereld, niet in de ruimte maar in ons eigen hoofd. Daar vind je de planeten ‘Gevoel’, ‘Gedachten’, ‘Gedrag’, ‘Ik’, en ‘School’.”

De meeste kinderen zitten boordevol vragen over zichzelf, andere mensen, en de wereld waarin ze leven.

Huilen volwassenen?

In korte hoofdstukken (met titels als Waarom volwassenen nooit huilen (of toch wel) en Zijn meisjes slimmer dan jongens?) legt Thomaes helder uit wat een kind zoal kan ervaren aan gevoel, gedachten en gedrag. “De meeste kinderen zitten boordevol vragen over zichzelf, andere mensen, en de wereld waarin ze leven. Soms zijn dat grote vragen (‘hoe word je eigenlijk wie je bent?’), soms kleine (‘waarom sorteren mensen hun M&M’s op kleur voordat ze ze opeten?’). Ik wilde wetenschappelijke inzichten gebruiken om vragen als deze te beantwoorden. Ook probeer ik kinderen aan te zetten om zelf op onderzoek uit te gaan en hun eigen antwoorden te vinden.

Het boek telt vijftig korte verhaaltjes: een soort introductiecursus psychologie, geschreven voor kinderen.

Vijftig vragen

Thomaes maakt duidelijk dat hij met zijn boek de kinderen geen ‘lesjes psychologie’ wil voorschotelen. “Toen ik er een jaar of twee geleden aan begon, wist ik dat het moest aansluiten bij de vragen van kinderen.” Die vragen heeft hij deels zelf bedacht, deels kwamen ze van zijn eigen kinderen. “Ik had op een gegeven moment een lijst met wel honderd vragen waarop ik vanuit de psychologie een antwoord wilde geven. Dat was te veel. We hebben geschrapt en kwamen tot vijftig vragen. Het boek telt nu dus vijftig korte verhaaltjes: een soort introductiecursus psychologie, geschreven voor kinderen.”

Pandemieproject

Thomaes heeft de afgelopen twee jaar veelal tussen de bedrijven door aan zijn boek gewerkt. “Het is echt een hobby: ik vond het heel leuk om te doen. Ontspannen ook. Laatst vroeg iemand of dit een ‘pandemieprojectje’ was geweest. Daar was ik me niet zo van bewust, maar terugkijkend denk ik dat dat het was: mijn pandemieproject.”

Duim omhoog

Op 15 april was de boekpresentatie, in de Utrechtse boekhandel Broese. Thomaes was nerveuzer voor deze presentatie dan voor een college. “Ja, de boekpresentatie was veel spannender. Er zat een heel ander publiek: vrienden, familie en collega’s, veelal met hun jonge kinderen.” De bijeenkomst verliep naar wens: ook de jongste aanwezigen luisterden geboeid naar zijn verhaal. Een paar kinderen werden uitgenodigd om een passage uit het boek voor te lezen. “Een van hen zou mij tijdens de presentatie aangeven of ze wel of niet naar voren durfde te komen om er wat uit voor te lezen. Halverwege mijn betoog zag ik haar duim omhoog gaan: ze wilde wel, ze durfde.” Tussendoor mochten alle aanwezigen meedoen aan Thomaes’ psychologiequiz. Na enige ronden werd de finalisten van de quiz gevraagd om een schatting te geven hoeveel jaar een 80-jarige gemiddeld geslapen heeft. De winnares ontving het boek van Thomaes. 
(Benieuwd naar het juiste antwoord? Check pagina 104 van Thomaes’ boek.)

Wat je denkt ben je zelf, met illustraties van Geert Gratema, is verkrijgbaar in de boekhandel.