Keizer Wilhelm II en het nationaalsocialisme: politiek of ideologisch gemotiveerd verbond?

Hoe was de houding van de Duitse keizer Wilhelm II – die tussen 1919 en 1941 in Huis Doorn asiel kreeg – ten aanzien van de opkomende nationaalsocialistische beweging? Deze vraag werd Museum Huis Doorn regelmatig gesteld en staat nu centraal in het boek De keizer en het Derde Rijk. De familie Hohenzollern en het nationaalsocialisme van prof. dr. Jacco Pekelder, dr. Joep Schenk (beiden Geschiedenis en Kunstgeschiedenis) en Cornelis van der Bas. In navolging op de Nederlandse publicatie is er ook een Duitse versie verschenen onder de titel: Der Kaiser und das »Dritte Reich«.

Ideologisch gemotiveerd? 

De Duitse ex-keizer Wilhelm II en zijn tweede vrouw Prinses Hermine, beiden vanuit hun ballingsoord Huis Doorn, Prins "Auwi", Kroonprins Wilhelm, zijn vrouw Cecilie en Louis Ferdinand: allemaal droegen zij met wisselende intensiteit hun steentje bij aan de consolidatie van een brede rechts-extremistische ‘bewegingsfamilie’ in de Republiek van Weimar die uiteindelijk Hitler in het zadel hielp. Waarom kwamen de Hohenzollern zo dicht bij de nationaalsocialistische beweging? Had hun toenadering uitsluitend te maken met de hoop op een terugkeer op de troon of was deze (ook) ideologisch gemotiveerd?

Historisch onderzoek 

In het jaar van 75 jaar vrijheid en in het kader van een nieuwe tentoonstelling in Museum Huis Doorn hebben drie historici deze complexe historische vragen zorgvuldig onderzocht. Voor het onderzoek konden ze gebruik maken van talrijke geschiedwetenschappelijke en journalistieke publicaties, bronpublicaties en wetenschappelijke rapporten die recentelijk in Duitsland opdoken. Ter aanvulling is origineel bronmateriaal bestudeerd uit de collectie van Museum Huis Doorn zelf en uit Nederlandse en Duitse archieven. Het onderzoek wordt tenslotte aantrekkelijk gepresenteerd in een rijkelijk geïllustreerde uitgave.

Tentoonstelling Museum Huis Doorn 

Op donderdag 1 oktober verschijnt het boek bij uitgeverij Aspekt en een dag later opent de bijbehorende tentoonstelling in Museum Huis Doorn voor het publiek. Beide zijn het resultaat van een samenwerking tussen de Universiteit Utrecht en Museum Huis Doorn. Universitair docent Jacco Pekelder en docent Joep Schenk zijn beiden verbonden aan de sectie Geschiedenis van de Internationale Betrekkingen. Cornelis van der Bas is conservator bij Museum Huis Doorn. De drie historici werden bijgestaan door een team van stagiairs bestaande uit studenten van de Universiteit Utrecht: Maartje Collaris, Sjoerd van Hoenselaar en Suzanne Ros. Vanaf 2 oktober is in het museum de tentoonstelling ´De keizer en het Derde Rijk. De familie Hohenzollern en het nationaalsocialisme´ te zien.