Kees van den Bos en Elly Hol lid KNAW

Kees van den Bos en Elly Hol zijn twee van de 22 nieuwe leden van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Leden van de KNAW, vooraanstaande wetenschappers uit alle disciplines, worden gekozen op grond van hun wetenschappelijke prestaties. De KNAW telt circa 585 leden. Een lidmaatschap is voor het leven. Op 12 september worden de nieuwe Akademieleden geïnstalleerd.

Kees van den Bos

Kees van den Bos werkt bij de faculteiten Recht, Economie, Bestuur en Organisatie (REBO) en Sociale Wetenschappen waar hij twee leerstoelen bekleedt: sociale psychologie én empirische rechtswetenschap. Hij werkt veel samen met wetenschappers uit verschillende disciplines, en probeert fundamentele inzichten telkens toe te passen op belangrijke maatschappelijke kwesties.

Zijn onderzoek richt zich op maatschappelijke conflicten in onze democratische rechtsstaat. Hiertoe bestudeert hij fundamentele vragen over het ervaren van (on)rechtvaardigheid, onzekerheid en vertrouwen. Hierbij integreert Van den Bos de sociale psychologie met empirisch rechtswetenschappelijk onderzoek.

Inzichten die voortvloeien uit zijn fundamentele onderzoek worden toegepast in belangrijke maatschappelijke contexten. Zo blijkt onder meer dat wanneer mensen op een rechtvaardige manier behandeld worden dit hun vertrouwen in de democratische rechtsstaat doet toenemen. Omgekeerd wakkert waargenomen onrechtvaardigheid verschillende vormen van radicalisering aan. Van den Bos mengt zich actief in het publieke debat en draagt als adviseur en docent bij aan het begrijpen en voorkomen van radicalisering en polarisatie in coronatijden en andere omstandigheden. 

Kees van den Bos heeft meer dan 200 publicaties op zijn naam staan. Hij promoveerde in 1996 cum laude in Leiden op sociaal-psychologisch onderzoek naar sociale rechtvaardigheid. Sindsdien heeft hij diverse onderzoekssubsidies verworven (onder meer een beurs als Akademieonderzoeker van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, een VICI-beurs van NWO, en diverse subsidies van ministeries). Ook onderwijs draagt hij een zeer warm hart toe. Kees werd drie keer verkozen tot Psychologiedocent van het Jaar aan de Universiteit Utrecht. Hij zet zich in voor het Eerste-Generatie Fonds aan de UU en verheugt zich erop om binnen en buiten de KNAW zich in te spannen voor hoogwaardige, toegankelijke en relevante wetenschap.

Van den Bos zelf vindt de uitverkiezing een enorme eer. “De KNAW heeft mij na mijn promotie prachtig ondersteund met een beurs als Akademie-onderzoeker. Zo’n beurs stelde je in staat om vijf jaar ongestoord onderzoek te doen, waarna je een vaste baan aan de universiteit kreeg. Het nieuws werd je met een telegram aangekondigd, dus je ligt 's avond laat in bed als er iemand aanbelt met ‘een telegram voor Van den Bos’. En om dan nu lid te mogen worden van de Akademie stel ik bijzonder op prijs.”

Elly Hol

Elly Hol is hoogleraar Gliabiologie van Hersenziekten en hoofd van de afdeling Translational Neuroscience van het UMC Utrecht Hersencentrum. Ze is opgeleid als medisch bioloog met een specialisatie in moleculaire neurobiologie. Na haar promotie in Utrecht kreeg ze een Max-Planck Fellowship om te werken aan het Max-Planck-Instituut voor Psychiatrie in Martinsried. In 2015 werd Hol benoemd tot hoogleraar Gliabiologie van Hersenziekten. Vanaf 2013 werkt zij als principal investigator en vanaf 2020 ook als afdelingshoofd bij de afdeling Translational Neuroscience. Ze is lid van de  Academia Europaea, is voorzitter van de wetenschappelijke adviesraad van Parkinson Nederland, voorzitter van GliaNed, programmaleider van het Neuroscience master- en PhD-programma van de Utrecht University Graduate School of Life Sciences, en manager onderwijs bij de divisie Hersenen van het UMC Utrecht.

De KNAW schrijft: “Elly Hol (1966) behoort tot de nog kleine maar groeiende groep neurowetenschappers die zich toeleggen op de biologie van glia. Dit zijn niet-neuronale cellen die een cruciale rol spelen bij het gezond houden van ons brein. Ze fungeren als stamcellen en immuunsysteem, maar kunnen ook ontsporen. Hol publiceerde een aantal zeer veel geciteerde artikelen, waarin ze een correlatie blootlegt tussen bepaalde proteïnen in het menselijk brein en gliacellen die een rol spelen bij het ontstaan van hersentumoren en ziektes zoals Alzheimer en epilepsie. Ze is een belangrijke inspiratiebron voor jonge onderzoekers, onder meer via het landelijke Glia-netwerk dat zij leidt en via persoonlijke mentoraten voor jonge vrouwelijke onderzoekers.”

“Ik ben erg blij met deze erkenning voor mijn onderzoek aan glia”, aldus Elly Hol zelf. “Dit onderzoek had ik niet kunnen doen zonder de enorme inzet van alle promovendi, postdocs, onderzoekers, research-analisten, en studenten die door de jaren heen in mijn groep hebben gewerkt in Amsterdam en in Utrecht. Ik vind het ook mooi om te zien hoe de groep glia-onderzoekers in Nederland en internationaal is gegroeid. De samenwerkingen met collega’s in binnen- en buitenland en de steun van subsidiegevers maken het steeds weer mogelijk om nieuwe aspecten van neuron-glia-interacties in hersenziekten te ontdekken. Ik ben ook erg enthousiast over nieuwe technologieën, zoals moleculaire single cell-studies op humaan post-mortem-hersenmateriaal en functionele studies in minihersentjes van patiënten, die voor mijn onderzoek aan glia in hersenziekten van groot belang zijn.”