Kasboekje van Nederland vanaf 28 maart op televisie
Vanaf 28 maart wordt de zesdelige tv-serie Kasboekje van Nederland uitgezonden op de NTR. De serie geeft een bijzonder inkijkje in de financiële geschiedenis van Nederlanders. Hoe gaan we vandaag de dag met geld om, en hoe deden we dat vroeger? Het project is een samenwerking van de Universiteit Utrecht en de NTR.
Van boodschappen op rekening naar belangstellende banken
Kasboekje van Nederland schetst hoe de wereld er uit zag voordat er een grote, machtige financiële sector was. Voor de Tweede Wereldoorlog deden mensen hun boodschappen vaak op rekening en grote aankopen op afbetaling. Vanaf de jaren vijftig kreeg men meer te besteden en ontstond er vanuit de banken belangstelling voor de huishoudens die voor het eerst geld overhielden. Wat betekende dat voor de maatschappij? Welke effecten hadden automatisering en digitalisering op onze geldzaken? Wat veranderde er na invoering van de AOW? En hoe leerden kinderen vroeger en nu met geld omgaan?
Schatgraven op zolder
Om antwoord op die vragen te vinden worden Nederlanders opgeroepen hun zolders af te struinen naar oude financiële documenten, van zichzelf, hun ouders of misschien zelfs nog van grootouders. Hoogleraar Financiële geschiedenis Oscar Gelderblom verzamelt samen met zijn team deze documenten om te analyseren hoe Nederlanders vroeger en nu hun geldzaken regelen. Tijdens een publieksdag op 8 oktober 2017 kwamen al een hoop mensen hun oude kasboekjes, afschriften, loonstrookjes en andere financiële documenten brengen voor het onderzoek.
Het is ook een speurtocht, het is zelfs schatgraven. Het is zoeken naar documenten die mensen thuis hebben liggen die voor henzelf waardevol zijn, maar waarvan ze nog niet door hebben dat hun financiële documenten ook een verhaal vertellen over héél Nederland. Wat wij ook hopen is dat mensen die de kasboekjes van hun ouders of grootouders in handen hebben beseffen: wat ik nu vasthoud, is míjn geschiedenis en die geschiedenis is onderdeel van een groter verhaal.
Serie
Door een combinatie van persoonlijke verhalen, bewaard gebleven kasboekjes en aansprekende archiefbeelden komen we veel te weten over de financiële geschiedenis van Nederland. Per aflevering staat één thema centraal dat steeds verbonden wordt met de actualiteit. Via persoonlijke en herkenbare verhalen zien we hoe vroeger én nu huishoudens betalen, sparen, lenen en verzekeren. Hoe beheerden we toen en hoe beheren we nu ons kasboekje?
Website
Op de website kasboekjevannederland.nl worden de verzamelde documenten en verhalen in context geplaatst. Met een thematische opzet, biedt de site gebruikers verhalen, interviews, film- en videofragmenten, fotomateriaal, visuals van diverse documenten en een helder, kort historisch overzicht. Zo zijn er op de website persoonlijke verhalen achter de opgestuurde kasboekjes te lezen, en de eerste bevindingen van de onderzoekers. De kasboekje-website blijft nog tot 2020 online zodat de wetenschappers na afloop van de serie hun analyses van de verzamelde gegevens kunnen delen.
Het is vandaag bijna niet meer voor te stellen, maar ik kreeg per week een bedrag van mijn man en daar moest ik alles mee doen. Ik bewaarde alle bonnetjes en als ik naar de markt ging, dan kreeg ik geen bonnetje, dus dan moest ik zelf onthouden wat ik uitgegeven had en er een eigen bonnetje van maken. Ik was elke dag wel met het geld bezig.
Unieke samenwerking
De samenwerking tussen de Universiteit Utrecht en de NTR is de eerste in zijn soort tussen een universiteit en de publieke omroep. Door middel van een grootschalig publieksonderzoek onderzoekt de sectie financiële geschiedenis van de Universiteit Utrecht samen met een redactieteam van de NTR de financiële geschiedenis van Nederlanders in de twintigste eeuw.
Meedoen?
Heeft u op zolder huishoudboekjes, bedrijfskasboekjes of spaarbankboekjes liggen en wilt u bijdragen aan wetenschappelijk onderzoek? Documenten zijn nog steeds van harte welkom. Neem per e-mail contact op via kasboekje@uu.nl.