Interview met Tine De Moor over geschiedenis en toekomst van burgercollectieven

© iStockphoto.com/Rklfoto
© iStockphoto.com/Rklfoto

Het Green European Journal (nr. 14, november 2016) wijdde een artikel aan de groeiende aandacht voor burgercollectieven. Velen beschouwen deze collectieven als een duurzaam alternatief voor markt- en staatseconomieën. Prof. dr. Tine De Moor (Economische en sociale geschiedenis) werd geïnterviewd over de oorsprong van burgercollectieven en de lessen die we kunnen trekken uit het verleden voor hedendaagse en toekomstige burgercollectieven wereldwijd.

Derde golf

Na eerdere golven van groei in burgercollectieven, de eerste in de late middeleeuwen en de tweede van 1880 tot 1920, bevinden we ons momenteel in een derde golf. Aanleiding voor de huidige toename in burgercollectieven is volgens De Moor niet direct de economische crisis, maar eerder de privatisering en commercialisering van collectieve voorzieningen.

Prof. dr. Tine De Moor. Foto: Ed van Rijswijk
Prof. dr. Tine De Moor

Lessen uit het verleden

Vanuit historisch perspectief bezien is het voor hedendaagse collectieven van belang om meer onderhandelingskracht te bezitten en tegelijkertijd relatief klein en lokaal te blijven, zodat ze efficiënt werken en veerkracht garanderen. Daarnaast moet de overheid een belangrijke rol gaan spelen in het stimuleren van burgerinitiatieven, bijvoorbeeld in de vorm van publiek-collectieve vennootschappen. Er zijn juridische hervormingen nodig om deze collectieven de macht te geven om publieke en private goederen te verschaffen. Europese overheden zouden meer ruimte moeten creëren in hun wetgevingen voor deze initiatieven, die nu nog vaak lokaal en onzichtbaar zijn.

Mentaliteitsomslag

De Moor pleit dan ook voor een fundamenteel andere manier van denken over organisaties. We moeten beter begrijpen welke bestuursmodellen het beste werken onder welke omstandigheden om tot een maatschappij te komen die ruimte biedt aan een diversiteit van bestuursmodellen, waaronder burgercollectieven, maar zonder de staat en de markt compleet uit te sluiten. De grootste uitdaging momenteel is om meer mensen te betrekken in deze andere manier van denken over bestuursmogelijkheden. Een mentaliteitsomslag zou de hoogste prioriteit moeten hebben.