Interview met prof. dr. Helleke van den Braber

Helleke van den Braber is hoogleraar Mecenaatstudies aan de Universiteit Utrecht. Het onderzoek van professor Van den Braber spitst zich toe op de culturele dynamiek verbonden aan  private funding binnen de kunsten, in het bijzonder op de manieren waarop weldoeners, contribuanten en crowdfunders artiesten en culturele organisaties ondersteunen. Als lid van het kernteam van het IOS Platform Bottom-Up Initiatives for Societal Change levert zij een belangrijke bijdrage door haar kennis ten aanzien van de rol die multidisciplinaire samenwerking speelt in de studie van burgerinitiatieven die gericht zijn op het aanpakken van maatschappelijke problematiek. Haar werk verbindt academische expertise met culturele activiteiten en geeft daarmee de studies vanuit de geesteswetenschappen een bredere maatschappelijke toepassing. In dit interview vertelt professor Van den Braber over haar beweegredenen om deel te nemen aan het Bottom-up Initiatives platform, hoe haar onderzoek zich verhoudt tot de doelen van dit platform, en wat de drijfveren binnen haar werk zijn.

Wat bewoog je er toe om je aan te sluiten bij het Bottom-Up Initiatives for Societal Change platform, en wat stel je als doel voor dit platform in 2025?

Ik denk dat de geesteswetenschappen een grote bijdrage kunnen leveren aan wat er speelt binnen de Universiteit Utrecht in het algemeen en in het bijzonder binnen de platforms van Institutions for Open Societies. Als onderzoeker binnen de geesteswetenschappen ben ik verheugd een actieve rol te kunnen spelen in de bevordering van interdisciplinaire samenwerking met collega's van andere faculteiten. En vanuit een meer persoonlijk perspectief: ik ben in het afgelopen jaar verhuisd van de Radboud Universiteit in Nijmegen naar de Universiteit Utrecht. Ik merk dat het deel uitmaken van het Bottom-Up platform me helpt om snel grip te krijgen op de thema's en concepten waar de UU aan werkt; daarnaast geeft deelname aan activiteiten mij het gevoel deel uit te maken van de UU-gemeenschap en helpt dit me echt thuis te voelen.

Hoe sluit jouw professionele expertise aan op het platform?

Als onderzoeker richt ik mij in het bijzonder op bottom-up georganiseerde financieringswijzen binnen de culturele sector, zoals weldoeners, crowdfunders of grote sponsors die zich committeren aan culturele organisaties of artiesten, en wiens donaties bijdragen tot een bloeiend bestaan van musea, orkesten, theatergezelschappen, of die op de langere termijn de carrières en successen van artiesten mogelijk maken. Deze wijze van financiering wordt binnen de culturele sector ook wel beschouwd als 'de derde weg' van financiering, naast de toekenning van beursen en de inkomsten uit marketing, kaartverkoop en de opbrengst van de verkoop van boeken, muziek of kunstwerken. Mijn onderzoek betreft de culturele praktijk van geven, met daarbij specifieke aandacht voor de theoretische en historische aspecten hiervan.

Wat heb je tot nog toe als meest waardevolle aspect van je betrokkenheid bij het platform ervaren?

Een van mijn verantwoordelijkheden binnen de Faculteit Geesteswetenschappen is mijn 'ambassadeurschap'  voor het zogeheten impact-oriented research, en het stimuleren van nieuwe samenwerkingen tussen onderzoekers en maatschappelijke partners, met als doel het vergroten van het aantal bottom-up samenwerkingen op dit gebied. Als onderdeel hiervan was het prettig en waardevol om de Impact Day bij te wonen die het platform eind 2024 organiseerde, waarbij ik samen met de afdeling Culturele Zaken van de Gemeente Utrecht, een van mijn eigen samenwerkingspartners, een sessie leidde. In deze sessie bespraken we gezamenlijk wat het concept van onderzoeksimpact zou kunnen betekenen voor zowel de gemeente als voor de UU; daarbij ontdekten we niet alleen hoe onze uitgangspunten samenkwamen, maar ook waar deze daarin van elkaar verschilden.

Is er een specifiek boek, podcast, of speciale ervaring die jouw denkwijze beïnvloed heeft?

Pascal Gielen, hoogleraar Sociologie van Cultuur en Politiek aan het Antwerp Research Institute for the Arts (ARIA), heeft in 2023 een prachtig boek gepubliceerd, getiteld Trust. Building on the cultural commons. Gielen reflecteert daarin op het toenemende wantrouwen ten opzichte van de medemens, de overheden en grote bedrijven en wijst daarbij op het belang van cultuur en 'cultural commons' in het opbouwen van vertrouwen. Ik vind de manier waarop hij pleit voor een 'politics of trust' die mensen hun eigen cultuur laat ontwikkelen en beheren zeer inspirerend – het lezen van dit boek geeft me een groter vertrouwen in de toekomst, en dat is niet niks voor een academisch werk!

Professor Van den Brabers aanzienlijke toewijding aan culturele betrokkenheid en sociale impact levert de Bottom-up Initiatives community belangrijke inzichten op.

Blijf ons volgen voor meer verhalen van onze leden met wie we samen werken aan inclusieve en duurzame maatschappelijke veranderingen!