Interuniversitair samenwerken aan een instrument dat kinderen verder helpt
Eva van de Weijer-Bergsma en Jojanneke van der Beek (beide van Pedagogiek in Diverse Samenlevingen) ontwikkelden samen met onderzoekers van andere universiteiten een instrument voor orthopedagogen en psychologen. Die kunnen daarmee in kaart brengen hoe kinderen het lezen en spellen beleven. “We vinden het allemaal belangrijk dat er meer aandacht komt voor de emotionele kant van leren en leerproblemen.”
Een moeizame zoektocht naar deelnemende scholen, hoogleraren en andere onderzoekers die uitwaaierden over meerdere universiteiten, een onderzoeker die ziek werd en daardoor langdurig afwezig was, overvolle takenpakketten, en toch is het gelukt: de LSBS (Lees- en spellingbelevingsschaal) is klaar en gelanceerd door de uitgever.
Instrument voor de beroepspraktijk
Waarom moest die Lees- en spellingbelevingsschaal er komen? Universitair docent Eva van de Weijer-Bergsma: “We weten uit onderzoek dat kinderen met lees- en spellingproblemen vaker last hebben van sociaal-emotionele problemen. Denk aan faalangst, verminderd leesplezier en een laag zelfbeeld. Deze sociaal-emotionele problemen maken op hun beurt dat de lees- en spellingproblemen verergeren. De LSBS brengt in kaart hoe basisschoolleerlingen het lezen en spellen ervaren, zodat orthopedagogen daarmee aan de slag kunnen en onderwijsprofessionals kunnen adviseren.”
Kinderen vullen vragenlijst in
De LSBS is een zelfrapportagelijst, legt docent en orthopedagoog Jojanneke van der Beek uit. “We vragen de kinderen hoe goed ze zichzelf vinden in lezen en spellen, of ze er plezier aan beleven en of ze ook angst en schaamte voelen als het moeilijk gaat. En: welke copingstrategieën ze gebruiken. Het ene kind gaat allemaal andere dingen zitten doen, een ander kind wordt boos of gaat juist piekeren.”
Lijdensdruk
Jojanneke: “Als je als orthopedagoog weet hoe een kind reageert als het moeite heeft met lezen en spellen, dan helpt dat bij de behandeling. Je kunt daarvoor ook observeren of gesprekken voeren, maar een korte en toegankelijke vragenlijst helpt je om snel een beeld te krijgen van de lijdensdruk bij lees- en spellingsproblemen. Het is ook een middel om hierover vervolgens een gesprek met een kind te voeren.”
We hebben een gemeenschappelijke missie en daarom hebben we het project voortgezet. We zijn heel blij dat de LSBS er nu is!
Onderzoeksteam waaierde uit
De LSBS kwam er niet zonder slag of stoot. De onderzoekers kennen elkaar uit de tijd dat ze aan de Universiteit Utrecht werkten of studeerden. Jojanneke: “We hebben een gemeenschappelijke missie en daarom hebben we het project voortgezet, maar inmiddels is het team uitgewaaierd. Ik werk samen met Eva als docent aan de Universiteit Utrecht en daarnaast ben ik buitenpromovendus aan de Radboud Universiteit. Eva en Sanne van der Ven zijn mijn copromotoren; Sanne is universitair docent aan de Radboud Universiteit. Enkelen van ons hebben Judi Dams, die de dataverzameling van het normeringsonderzoek coördineerde, begeleid bij haar scriptie en klinische stage voor de master Educational Sciences. Elise de Bree was hoogleraar bij de Universiteit Utrecht maar werkt inmiddels aan de Universiteit van Amsterdam. Het was een hele uitdaging om onze maandelijkse teammeetings in te plannen; we zijn heel blij dat de LSBS er nu is!”
Met de subsidie gaan de onderzoekers de lees- en spellingbeleving in kaart brengen van Nederlandse kinderen met dyslexie.
Subsidie voor vervolgonderzoek
De samenwerking van het team stopt niet na de lancering van de LSBS. De onderzoekers kregen vorig jaar een subsidie vanuit het NVO-onderzoeksfonds. Daarmee gaan ze de lees- en spellingbeleving in kaart brengen van Nederlandse kinderen met dyslexie, vertelt Eva. “We vinden het allemaal belangrijk dat er meer aandacht komt voor de emotionele kant van leren en leerproblemen; met de LSBS en ons vervolgonderzoek dragen we daaraan bij. Tot een paar jaar geleden was er eigenlijk alleen aandacht voor cognitieve en didactische aspecten.”
De beroepspraktijk bereiken
Hoe zorgen de ontwikkelaars ervoor dat hun instrument ook echt bij in de praktijk werkzame orthopedagogen terecht komt? Hier heeft de uitgever (Hogrefe) natuurlijk een marketingtaak. De makers zorgen daarnaast zelf ook voor de verbinding met de beroepspraktijk. Jojanneke: “We geven veel nascholing waarin we over de LSBS kunnen vertellen, we schrijven artikelen voor vakbladen én we posten erover op LinkedIn.”