Huidige bescherming tropische bossen ontziet supermarktfunctie
In december 2020 pleitte een recordaantal van meer dan 1 miljoen mensen voor een verbod van producten op de EU-markt die zouden bijdragen aan ontbossing en bosaftakeling, zoals illegaal geproduceerd veevoer. Wereldwijd verdwijnen er miljoenen hectares tropisch bos, onder andere met het doel om illegaal landbouwproducten te produceren voor op de EU en mondiale markten. Onderzoekers van de Universiteit Utrecht (UU) lieten onlangs zien dat de huidige beschermingsmaatregelen voor tropische bossen, die zich voornamelijk richten op de bossen met de meeste plant en diersoorten, niet goed aansluiten om belangrijke functies voor de lokale gemeenschappen ook te beschermen. De resultaten van dit onderzoek zijn onlangs Open Access gepubliceerd in het tijdschrift Ecological Indicators.
“Tropische bossen helpen ons allemaal door het opslaan van tonnen CO2 en het veiligstellen van een groot deel van de wereldwijde biodiversiteit,” vertelt Gijs Steur, promovendus aan de UU en hoofdauteur van de nieuwe studie. “Ook hebben deze bossen voor lokale gemeenschappen belangrijke andere functies, onder andere een supermarkt-, apothekers- bouwmarkt- en kerkfunctie, zoals in Suriname, waar dit onderzoek plaatsvond. Veel Surinamers voelen zich verbonden met het bos, waarbij onder andere de producten van boom en palmsoorten een belangrijke culturele waarde hebben. Dergelijke producten zijn zelfs zo belangrijk dat ze commercieel worden verhandeld, waarbij ze ook nog bijdragen aan de inkomens van veel Surinamers.”
Haaks op het beschermingsbeleid
Aan die cultureel belangrijke en commercieel verhandelde soorten deed Steur onderzoek. Uit de analyses van meer dan 280 opnames van Surinaamse tropische bossen bleek dat zulke soorten vooral voorkomen in soortenarmere bossen. Deze bevinding staat haaks op het huidige algemene beschermingsbeleid om vooral soortenrijkere bossen te beschermen. “Dit brengt het risico met zich mee dat de voorraad belangrijke boom- en palmsoorten niet genoeg wordt beschermd,” legt Steur uit. “Het kan tenslotte leiden tot een afname van de voorraad bomen en palmen, ten nadele van de vele mensen die daar gebruik van maken.”
Steur roept dan ook samen met zijn coauteurs Pita Verweij, René Verburg, Pieter Teunissen en Martin Wassen in zijn publicatie op om extra beschermingsmaatregelen te nemen. Ze stellen voor om specifieke bostypen tegen kap te laten beschermen, zodat daarmee het levensonderhoud van lokale gemeenschappen beter gewaarborgd wordt.
Publicatie
Deze publicatie is onderdeel van het promotieonderzoek van Gijs Steur naar de relaties tussen ecosysteemdiensten en plantendiversiteit in tropische bossen dat wordt gefinancierd door het NWO-UU Graduate Programme Nature Conservation, Management and Restoration. Er is steeds meer aandacht voor de goederen en diensten die ecosystemen de mensheid leveren, met de hoop dat het kwantificeren van deze goederen en diensten helpt om extra argumenten voor natuurbescherming te vinden. Ook hoopt men dat het beschermen van ecosysteemdiensten helpt om biodiversiteit te beschermen. Deze biodiversiteit zou enerzijds nodig zijn om ecosysteemdiensten te genereren en anderzijds gewoonweg voorkomen in de ecosystemen waar de goederen en diensten worden gegenereerd. Vorig jaar publiceerde Steur een paper waaruit bleek dat er nog weinig bekend was over hoe ecosysteemdiensten in tropische bossen samenhangen met biodiversiteit.
Steur, G., Verburg, R.W., Wassen, M.J., Teunissen, P.A., Verweij, P.A., 2021. Exploring relationships between abundance of non-timber forest product species and tropical forest plant diversity, Ecological Indicators, Volume 121, 107202, ISSN 1470-160X, https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2020.107202