Hoe meer partners tegelijk, hoe meer risico op een hiv-epidemie

Het hebben van meerdere partners tegelijkertijd kan substantieel bijdragen aan een soa-epidemie. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van Ka Yin Leung. Ze gebruikte wiskundige modellen om te begrijpen wat de invloed is van relatiestructuren, zoals het hebben van meerdere partners tegelijk, op de verspreiding van een seksueel overdraagbare aandoening over een netwerk. Leung promoveert op 27 juni op haar onderzoek, begeleid door epidemioloog Mirjam Kretzschmar (UMC Utrecht en RIVM) en wiskundige Odo Diekmann (Universiteit Utrecht).

“Soa’s zijn goed in een wiskundig model te stoppen”, legt Leung uit. “Over het algemeen hebben mensen maar een beperkt aantal seksuele relaties, die meestal voor langere tijd blijven. Deze relaties zijn belangrijk om mee te nemen bij het modelleren van de verspreiding van soa’s. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld griep, waarbij je besmet kan worden door iedereen die je in de bus tegenkomt en waar de relatiestructuren minder belangrijk zijn.” Het onderzoek van Leung helpt bij het beter begrijpen van de verspreiding van soa’s, en kan daarmee uiteindelijk bijdragen aan het tegengaan van soa-epidemieën.

Dynamisch netwerk

Leung ontwikkelde en analyseerde wiskundige modellen voor dynamische seksuele netwerken en de verspreiding van soa’s via zulke netwerken. Ze formuleerde een model voor een netwerk waarin individuen meerdere partners tegelijkertijd kunnen hebben. Het netwerk is dynamisch, omdat relaties gevormd en verbroken worden en omdat individuen de populatie binnenkomen en verlaten. Leung modelleerde ook een infectieziekte, die zich via relaties tussen besmettelijke en vatbare individuen verspreidt over het netwerk. Leung analyseerde het model door verschillende eigenschappen van de infectieziektendynamica te karakteriseren, zoals het gemiddeld aantal besmettingen die een drager van de ziekte veroorzaakt en het stabiele aantal individuen met de ziekte op lange termijn.

Infectieziektendynamica

Leung gebruikte de wiskundige modellen om een beter kwalitatief inzicht te krijgen in de impact van relatiestructuren op de verspreiding van soa’s. Ze richtte zich hierbij in het bijzonder op de hiv-epidemie in Afrika bezuiden de Sahara. Uit analyse van de infectieziektendynamica blijkt dat het hebben van meerdere partners tegelijkertijd substantieel kan bijdragen aan een soa-epidemie. Dit theoretische onderzoek levert op zich geen uitspraken op over de concrete situatie van hiv in Afrika bezuiden de Sahara. De belangrijkste bijdrage van Leungs onderzoek is de ontwikkeling van flexibele modellen voor de verspreiding van infectieziekten op dynamische netwerken, en daarmee op termijn een beter begrip van infectieziekten.