Groot interview met Bas van Bavel in NRC over ondergang vrijemarkteconomie

Het NRC (28 oktober) publiceerde een groot interview met prof. dr. Bas van Bavel (Economische en sociale geschiedenis) over de (on)houdbaarheid van de vrijemarkteconomie en de toekomst van de westerse economie. Hierover publiceerde Van Bavel onlangs het boek The Invisible Hand? How Market Economies have Emerged and Declined Since AD 500.

Ondergang westerse economie

Van Bavel trekt in het interview de pleister er in één keer af: van de naoorlogse westerse samenleving, met relatief grote gelijkheid tussen bevolkingsgroepen, zal weinig overblijven. Binnen enkele decennia zal een groot deel van de bevolking haar politieke en economische vrijheid kwijtraken. In zijn boek betoogde Van Bavel al dat maatschappijen die de vrijemarkteconomie omarmen op de lange duur geen ongebreidelde welvaartsgroei tegemoetzien, maar zullen eindigen in een scherpe tweedeling, met de ondergang tot gevolg.

Toekomst

Hoe moet de economie dan wel ingericht worden volgens Van Bavel? "Ik zeg niet dat één systeem zaligmakend is en dat de vrije markt als uitwisselingsmechanisme fout is, maar als de markt dominant wordt, gaat het mis. Dan ontstaat een race to the bottom." Een mix van verschillende vormen van verdeling en toewijzing van grond, arbeid en kapitaal zorgde volgens hem in het verleden voor evenwicht, maar langzaam maar zeker zijn al deze alternatieve vormen van verdeling verdwenen in Nederland. Erg optimistisch is Van Bavel dan ook niet, we zijn het kantelpunt al te ver voorbij. De enige manier in zijn ogen om de spiraal van de groeiende tweedeling te doorbreken is het gelijkwaardig belasten van inkomsten uit arbeid en inkomsten uit vermogen. "Maar daarvoor zou weer een verstrekkende sociale omwenteling nodig zijn. Want het is naïef te verwachten dat de marktelite zou meewerken aan de afbraak van een systeem waarmee zij haar bevoorrechte positie heeft verworven," aldus de historicus.