Fossiele schelpen laten zien: zomers warmen meer op dan winters

In een warmer klimaat warmen zomers in noordwest Europa meer op dan winters. Dat blijkt uit onderzoek naar fossiele schelpen door een internationaal team aardwetenschappers. Met deze kennis zijn de gevolgen van de huidige opwarming van de aarde in het Noordzeegebied beter in kaart te brengen.

De onderzoekers maten de chemische samenstelling van fossiele schelpen. Deze schelpen werden gebouwd door schelpdieren als oesters, kokkels en mosselen. Deze leefden tijdens het Plioceen, zo'n drie miljoen jaar geleden, in de Noordzee. De schelpen groeiden laagje voor laagje, vergelijkbaar met boomringen, en legden tijdens hun leven heel gedetailleerde informatie vast.

Snapshot van de seizoenen

Tijdens het Plioceen was het gemiddeld 2,5 tot 3 graden warmer op aarde dan nu. In hun studie, die is gepubliceerd in Science Advances, namen de onderzoekers een ‘snapshot’ van het klimaat van die tijd, om inzicht te krijgen in het verschil tussen de seizoenen in een warmer klimaat.

Ons onderzoek zorgt voor meer vertrouwen in de kwaliteit van toekomstige klimaatvoorspellingen op basis van modellen.

Zomers warmen meer op dan winter

Het belangrijkste inzicht is dat zomers veel meer opwarmen dan winters in een warmer klimaat zoals het Plioceen. Terwijl de winters ongeveer 2,5 graden warmer werden, was de temperatuur tijdens de zomer ongeveer 4,3 graden hoger. De onderzoekers zien hetzelfde resultaat in modellen voor het klimaat in het Plioceen maar ook voor de toekomst, die een gelijkaardige hoeveelheid opwarming voorspellen voor het jaar 2100.

Ordenen van isotopen

In deze studie keken zij naar de ordening in de isotopen in de fossiele schelpen, – de zogenaamde ‘clumped isotope analysis'-methode. De  mate van ordening in de koolstof- en zuurstofisotopen in fossiele kalk schelpen is afhankelijk van de temperatuur.  Daardoor kunnen de metingen gebruikt worden om de temperatuur waarbij de schelpen werden gevormd te reconstrueren. “Ons onderzoek liet een betere overeenkomst zien tussen reconstructies en klimaatmodellen, en dat zorgt ook voor meer vertrouwen in de kwaliteit van toekomstige klimaatvoorspellingen op basis van modellen,” zegt coauteur Martin Ziegler.

De studie geeft een beeld van het klimaat dat we in Europa kunnen verwachten als de huidige trend van klimaatverandering doorzet. Niels De Winter (VU Amsterdam): “We kunnen waarschijnlijk sterkere temperatuurverschillen tussen de zomer en winter verwachten, en de kans op hittegolven in de zomer zal toenemen.”

Publicatie

Niels J. de Winter et al., Amplified seasonality in western Europe in a warmer world. Sci. Adv. 10, eadl6717(2024). DOI:10.1126/sciadv.adl6717