Ernst van den Hemel benoemd tot bijzonder hoogleraar Religie in erfgoed en populaire cultuur

Religiewetenschapper Ernst van den Hemel is benoemd tot bijzonder hoogleraar Religie in erfgoed en populaire cultuur aan de Universiteit Utrecht. Deze nieuwe leerstoel is namens het Meertens Instituut gevestigd aan het departement Filosofie en religiewetenschap van de faculteit Geesteswetenschappen. “Zeker anno 2025 is onderzoek naar en onderwijs over religie hard nodig”, vertelt Van den Hemel.

De verknopingen van religie, erfgoed en populaire cultuur

Van den Hemel is sinds 2016 verbonden aan het Meertens Instituut, waar hij tegenwoordig senior onderzoeker is binnen de onderzoeksgroep NL-Lab. Hier verdiept hij zich in de rol van religie, erfgoed en populaire cultuur in de samenleving, met bijzondere aandacht voor emoties en mediagebruik. Zo analyseerde hij de populariteit van het jaarlijkse televisiespektakel The Passion en de Matthäus Passion in een Nederland dat sinds de Tweede Wereldoorlog sterk is ontkerkelijkt.

Leerstoel bij het departement Filosofie en religiewetenschap

“Ik ben heel blij dat ik aan de Utrechtse academische gemeenschap mag bijdragen”, zegt Van den Hemel. “De faculteit Geesteswetenschappen is voor mij de ideale omgeving om mijn onderzoek verder uit te breiden. Het departement Filosofie en religiewetenschap heeft een excellente onderzoeksgroep en studenten die op allerlei relevante en vernieuwende manieren religie in de hedendaagse maatschappij bestuderen.”

“Om te zien dat dat onderzoek en onderwijs hard nodig zijn, hoef je de krant maar open te slaan. In Nederland én daarbuiten is religie onderdeel van hoogoplopende en gepolariseerde debatten. Deze leerstoel kan bijdragen aan een beter begrip van de rol van religie anno nu.”

Ook het Onderzoeksinstituut voor filosofie en religiewetenschap is enthousiast over de benoeming, vertelt directeur Christoph Baumgartner. “Van den Hemels onderzoek integreert vakgebieden als geschiedenis en mediawetenschappen met religiewetenschap en draagt daarmee bij aan het interdisciplinaire profiel van de Utrechtse bestudering van religie. En uit zijn publicaties en de colleges die hij de afgelopen tien jaar aan onze faculteit gaf bleek al dat zijn kennis en originele inzichten een geweldige toevoeging zijn aan het onderwijs. We kijken uit naar een inspirerende samenwerking.”

Over Ernst van den Hemel

Momenteel leidt Van den Hemel het door de European Research Council (ERC) gefinancierde MAKEBELIEF. Dit project onderzoekt hoe immersieve media, zoals virtual reality (VR), 4D-cinema en hologrammen, worden ingezet in themaparken en musea om religie, erfgoed en nationale identiteit te verbeelden – van Dolly Partons Dollywood tot Dinoland in Zwolle.

Van den Hemel richtte zich eerder op hoe populistische bewegingen nieuwe betekenissen toekennen aan het religieuze verleden, emotionele polarisatie rondom religie op sociale media, en de politieke cultuur van het calvinisme.

Naast zijn werk als onderzoeker geeft Van den Hemel sinds 2015 colleges aan het Utrechtse departement Filosofie en religiewetenschap en is hij sinds 2023 voorzitter van het Nederlands Genootschap voor Godsdienstwetenschap. Eerder doceerde hij aan de Universiteit van Amsterdam en was hij research fellow aan Université Paris 8, UC Berkeley, The Chinese University of Hong Kong, en het Centre for the Humanities van de Universiteit Utrecht.

Over het Meertens Instituut

Het Meertens Instituut onderzoekt en documenteert taal en cultuur in Nederland en Nederlandse taal en cultuur in de wereld. Centraal staan de verschijnselen die het alledaagse leven in onze samenleving vormgeven.