Eredoctoraat voor twee vooraanstaande klimaatwetenschappers

De Universiteit Utrecht gaat twee eredoctoraten uitreiken aan vooraanstaande klimaatwetenschappers, professor Corinne Le Quéré en professor Sonia Seneviratne, tijdens de viering van de 387ste Dies Natalis, of verjaardag, van de universiteit op 27 maart 2023. Met deze eredoctoraten eert de Universiteit Utrecht hun bijzondere bijdrage aan wetenschap, beleid en de samenleving in de strijd tegen klimaatverandering, wat het thema is van de Dies Natalis van dit jaar.

Prof. dr. Corinne Le Quéré: De grenzen van de oceanen onderzoeken

Om toekomstige klimaatverandering te beoordelen, is het essentieel om een compleet beeld te krijgen van de wereldwijde koolstofcyclus. Het werk van Corinne Le Quéré is hieraan gewijd. In 2007 liet ze voor het eerst zien dat het vermogen van de Zuidelijke Oceaan om overtollige koolstofuitstoot te absorberen afnam, wat suggereert dat oceanen geen onbeperkte opslagput zijn voor het absorberen van CO2 dat in de atmosfeer wordt uitgestoten. Haar ontdekking wierp nieuw licht op de reactie van de oceanen en zee-ecosystemen op toenemende uitstoot van broeikasgassen door activiteiten van de mens. Daarna startte en leidde Le Quéré 13 jaar de publicatie van het ‘Global Carbon Budget’, dat elk jaar verslag doet van de hoeveelheid koolstof die wordt uitgestoten over de hele wereld en hoeveel daarvan wordt geabsorbeerd in oceanen en de wereldwijde biosfeer. Het is een belangrijke maatstaf geworden voor de beoordelingsrapporten van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC).

Haar werk in het volgen van koolstof wereldwijd vormt de basis van toekomstige koolstofuitstootscenario's.

Een diepgaand begrip van de wereldwijde koolstofcyclus is essentieel om nauwkeuriger voorspellingen te maken over de toekomst van de planeet en om klimaatbeleid te ondersteunen. Haar werk in het volgen van koolstof wereldwijd vormt de basis van toekomstige koolstofuitstootscenario's, zoals de scenario's die tot de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs hebben geleid, zegt Detlef van Vuuren, hoogleraar Integrated Assessment of Global Environmental Change aan de Universiteit Utrecht, en met Jack Middelburg promotor van Le Quérés eredoctoraat. Le Quérés grondige beoordeling van de opname van koolstofdioxide door de oceanen en van hoe deze verandert door de jaren heen is van groot belang om te bepalen welk deel van de uitgestoten koolstof in de atmosfeer blijft, aangezien dat leidt tot nog hogere temperaturen, voegt Middelburg toe.

Naast de onweerlegbare erkenning die ze kreeg in de klimaatwetenschappen en het -beleid, valt Le Quéré op door haar inspanningen om de gevolgen van het meest recente klimaatonderzoek te communiceren naar het publiek, zoals in een charismatische TED Talk getiteld “Inside the Mind of a Climate Change Scientist.”

Over Corinne Le Quéré

Corinne Le Quéré (Canada, 1966) is Royal Society Research Professor of Climate Change Science aan de University of East Anglia, Verenigd Koninkrijk. Ze is voorzitter van de Franse Hoge Raad voor Klimaatverandering en lid van het Climate Change Committee van het Verenigd Koninkrijk. Ze heeft meerdere prijzen gewonnen voor haar onderzoek. De meest recente zijn de Dr A.H. Heineken Prize for Environmental Sciences (2020) en de Prince Albert I Medal van de International Association for the Physical Sciences of the Oceans (2019). Ze is opgenomen in de lijst van 20 "women making waves in the climate change debate" op de Road to Paris en Reuters’ Hot List van 's werelds topklimaatwetenschappers.

Prof. Dr. Sonia Seneviratne: Het onvoorspelbare voorspellen

De enorme hittegolven die afgelopen zomer grote delen van de wereld hebben getroffen, waren een teken dat extreme weersomstandigheden gewoner worden op een opwarmende planeet. Maar een directe link leggen tussen extreem weer en door de mens veroorzaakte klimaatverandering is een wetenschappelijke uitdaging omdat extreem weer per definitie zeldzaam is. Sonia Seneviratne heeft grensverleggend onderzoek gedaan naar mechanismen die tot hittegolven en droogtes leiden in het huidige en toekomstige klimaat.

Seneviratne onderzocht het bestaan van een directe link tussen extreem weer en toenemende wereldtemperaturen.

Dankzij innovatieve klimaatmodellen en observaties in het veld onderzocht Seneviratne het bestaan van een directe link tussen extreem weer en toenemende wereldtemperaturen. Ze laat zien dat hittegolven en droogtes in veel regio’s vaker voorkomen en intenser worden als gevolg van door de mens veroorzaakte klimaatverandering, en ook dat ze elkaar verergeren, zegt Seneviratnes promotor, hoogleraar Aardoppervlakhydrologie aan de Universiteit Utrecht, Marc Bierkens. Seneviratnes werk laat ook de cruciale rol van bodemvochtigheid en vegetatie in klimaatverandering zien, en het ontstaan en de ernst van extreme weersomstandigheden. Deze kennis is van belang om de gevolgen van de opwarming van de aarde te kunnen verminderen.

Seneviratnes wetenschappelijk onderzoek heeft bewezen zeer relevant te zijn voor meerdere IPCC-rapporten en hun aanbevelingen voor het aanpassen aan klimaatverandering. Ze was een van de hoofdauteurs van het IPCC-rapport over opwarming van de aarde tot 1,5°C, en coördinerend hoofdauteur van het zesde assessmentrapport van het IPCC, dat uitgebreid en gedetailleerd de rol liet zien die mensen spelen in klimaatverandering. 

Dankzij al dit werk en meer dan 200 wetenschappelijke peer-reviewed artikelen staat Seneviratne op nummer negen in de wereldtop-1000 van meest invloedrijke klimaatspecialisten, samengesteld door Reuters. Ze is de enige vrouw in de top 30.

Over Sonia Seneviratne

Sonia I. Seneviratne (Zwitserland, 1974) is hoogleraar Land-Climate Dynamics aan het Institute for Atmospheric and Climate Science aan ETH Zurich. Ze is ook de Associate Vice President for Sustainability voor het ETH College van Bestuur. Ze heeft meerdere prijzen gewonnen voor haar onderzoek, waaronder de Macelwane Medal van de American Geophysical Union (AGU, 2013), een Consolidator Grant van de European Research Council (ERC, 2014-2019) en de Hans Oeschger Medal van de European Geosciences Union (EGU, 2021).

Rector magnificus Henk Kummeling over de eredoctoraten

Rector magnificus Henk Kummeling reikt met trots de eredoctoraten van dit jaar uit aan twee prominente klimaatwetenschappers die alles hebben gedaan om de aandacht te trekken van beleidsmakers en de samenleving om een klimaatcrisis af te wenden.

Prof. dr. Corinne Le Quéré en prof. dr. Sonia Seneviratne hebben hun leiderschapspositie onvermoeid gebruikt om wereldwijd impact te maken op onderzoeks- en klimaatveranderingsbeleid.

Prof. dr. Corinne Le Quéré en prof. dr. Sonia Seneviratne hebben hun leiderschapspositie onvermoeid gebruikt om wereldwijd impact te maken op onderzoeks- en klimaatveranderingsbeleid. We vertrouwen erop dat hun aanstelling de samenwerking zal bevorderen tussen onderzoeksgemeenschappen van de Universiteit Utrecht en het Strategisch Thema Pathways to Sustainability om het soort interdisciplinaire samenwerkingen te stimuleren dat nodig is om een veerkrachtigere toekomst voor onze planeet te bouwen.

Dies Natalis: De klimaatcrisis

De uitreiking van de eredoctoraten vindt plaats op 27 maart in de Domkerk, tijdens de viering van de Dies Natalis. Het thema van de Dies van dit jaar is: De klimaatcrisis – tussen reflectie en actie.

Bekijk het volledige programma van onze 387e Dies Natalis