Effect blow-out bij aardgasboring in 1965 nog traceerbaar in grondwater

Uit onderzoek van de Universiteit Utrecht en KWR blijkt dat het grondwater direct boven de locatie van een ‘blow-out’ bij Sleen in 1965 nog altijd hoge, maar hier ongevaarlijke  concentraties aan methaan bevat. Gilian Schout, promovendus aan de Universiteit Utrecht, heeft vastgesteld dat dit methaan afkomstig is van een lekkage uit het onderliggende aardgasreservoir. Schout en zijn collega’s publiceren hun resultaten op 25 december 2017 in het toonaangevende ‘Proceedings of the National Academy of Sciences’ (PNAS).

In 1965 vond in de buurt van het dorp Sleen in Drenthe een ‘blow-out’ plaats tijdens het boren naar aardgas, waarbij de hele boortoren in de ondergrond verdween. Deze unieke gebeurtenis zorgde ervoor dat grote hoeveelheden aardgas ontsnapten langs de door de hoge druk gevormde breuken in de ondergrond. Als gevolg daarvan ontstond aan de oppervlakte een borrelende modderpoel die uiteindelijk pas na maanden tot rust kwam, onder andere door de ondergrondse injectie van grote hoeveelheden cement.

Modderpoel die gevormd werd door de ondergrondse blow-out
Luchtfoto van de modderpoel die gevormd werd door de ondergrondse blow-out bij een gasboring (SLN-02) in 1965. Aan de rand van de krater zijn nog een aantal weggezakte vrachtwagens zichtbaar.

Lekkage uit gasreservoir

Het is voor het eerst in Nederland dat er een lekkage van methaan uit een diep gasreservoir naar ondiep grondwater is aangetoond. De methaangehalten in het grondwater dichtbij de blow-out zijn tot 50 keer hoger vergeleken met grondwater in de omgeving. Dergelijke hoge methaangehalten in het grondwater komen elders in Nederland ook van nature voor. Bij de productie van drinkwater wordt dan een extra zuivering toegepast.

Methaanpluim

Het grondwater op deze locatie wordt al decennia lang gemonitord door drinkwaterbedrijf WMD aangezien de plaats waar de ‘blow-out’ plaatsvond zich in het grondwaterbeschermingsgebied Valtherbos-Noordbargeres bevindt. Naast het aantonen van de methaanlekkage is in het uitgebreide wetenschappelijke onderzoek bekeken wat er met het gelekte methaan in het grondwater gebeurt. In beperkte mate wordt het methaan door micro-organismen afgebroken, wat verdere verspreiding ervan afremt. Nu, 50 jaar na het incident, heeft de methaanpluim zich uitgebreid tot ongeveer 500 meter stroomafwaarts van de locatie van de blow-out. De hoogste concentraties methaan uit het aardgasreservoir zitten op de plaats van de blow-out.

Blowout Sleen illustratie
Links: De blowout vond plaats op bijna 2km diepte, waarna de boring SLN-03 werd gebruikt om het ontstane lek te dichten met cement. Rechts: De voor de studie gebruikte punten om het ondiepe grondwater in verschillende geologische formaties te bemonsteren.

Samenwerking

Schout deed zijn onderzoek samen met Niels Hartog (KWR en Universiteit Utrecht), Majid Hassanizadeh (Universiteit Utrecht) en Jasper Griffioen (Universiteit Utrecht en TNO Geologische Dienst).Het onderzoek is uitgevoerd in het KWR/NWO partnerprogramma Schaliegas en Water, in samenwerking met waterbedrijf WMD, en mede gefinancierd door drinkwaterbedrijven Brabant Water, Watermaatschappij Limburg en Oasen.

Publicatie

Schout G, Hartog N, Hassanizadeh M, Griffioen J (2017) The impact of an historic underground gas well blowout on the current methane chemistry in a shallow groundwater system, Proceedings of the National Academy of Sciences