Eerste lab ARC CBBC voor duurzame chemie geopend bij de UU
Publiek-private samenwerking richt zich op klimaatdoelen 2050
Gisteren opende onderzoeksinstituut ARC CBBC bij de Universiteit Utrecht zijn eerste eigen lab. Academische onderzoekers werken er samen met de chemische sector aan fundamenteel nieuwe uitgangspunten voor de ontwikkeling van de huidige en toekomstige brandstoffen en materialen. “We willen het broeikasgas CO2 gaan gebruiken als hernieuwbare grondstof.”
Klimaatdoelen 2050 halen
In het Advanced Research Center Chemical Building Blocks Consortium (ARC CBBC) werken chemici, fysici en ingenieurs van universiteiten in heel Nederland samen met AkzoNobel, BASF, Nouryon en Shell, vier multinationals in de chemische industrie. Zes van de 36 academische leden werken bij de Universiteit Utrecht. De Utrechtse scheikundige en universiteitshoogleraar Bert Weckhuysen is wetenschappelijk directeur van ARC CBBC. “Wij willen dat Nederland én de rest van de wereld de klimaatdoelen van 2050 gaan halen. De chemische industrie wil niet alleen deel zijn van het klimaatprobleem, maar ook van de oplossing. De sector moet vergroenen.”
CO2 als grondstof
ARC CBBC ziet bijvoorbeeld het broeikasgas kooldioxide als bron voor geavanceerde materialen en als drager van duurzame energie. Weckhuysen: “Op dit moment is CO2 alleen nog een afvalproduct, dat in grote hoeveelheden wordt uitgestoten door onder andere chemiebedrijven. Maar de vraag is of dit kleine molecuul daadwerkelijk kan dienen als de nieuwe grondstof van plastic en brandstof. Zo maken we het gebruik van koolstof circulair, en dat is essentieel voor het aanpakken van klimaatverandering. Bij ARC CBBC ontwikkelen we daarvoor geheel nieuwe processen en katalysatoren, de stoffen die de scheikundige reacties mogelijk maken. Ons nieuwe lab in Utrecht is speciaal ingericht voor dit onderzoek. We kunnen katalysatoren maken, karakteriseren en op werking testen.”
Kennis over coatings
Om energie te besparen, is ARC CBBC ook op zoek naar fundamentele inzichten in de werking van materialen. “Een tweede belangrijk thema van ons onderzoek is coatings”, aldus Weckhuysen. “Die zijn overal, als dunne laag aangebracht op een oppervlak. Denk aan ruiten die zijn gecoat om warmte te weerkaatsen en minder snel vies te worden. Tot op heden ontbrak de kennis over hoe die coatings op nanoschaal gevormd worden en hoe dat te sturen is. Een coating kan glad lijken, maar toch op nanoschaal ruw zijn. Wij leren nu de stoffen tot op dat niveau begrijpen. Met de juiste coating zullen gangbare materialen meer functionaliteiten bieden en langer beschermd zijn tegen het weer en slijtage. Dat leidt al snel tot forse besparingen op materiaalverbruik en de benodigde energie.”
Inspiratie van Utrechtse stadsdichter
De komende jaren zullen de PhD-kandidaten, Postdocs en Masterstudenten van de Utrechtse hub van ARC CBBC gaan werken in het nieuwe lab op de vierde verdieping van het Vening Meineszgebouw B. De Utrechtse stadsdichter Ingmar Heytze schreef een gedicht speciaal om die jonge onderzoekers te inspireren. In zijn werk met de titel 'Dierbaar doolhof’ - naar een cultroman uit de jaren zestig van Robert Sheckley - spreekt het heelal tegen de mens en vice versa. “Wij mensen krijgen steeds meer inzicht in het heelal en in de kwetsbaarheid van het leven op onze planeet. De kerngedachte van dit gedicht is dat onderzoekers de mensheid kunnen helpen om op een verantwoorde manier met de aarde om te gaan."
Bekijk het verslag en de volledige fotogallerij van de middag op de website van ARC CBBC.