Een betere wereld begint bij jezelf, zo toont Kinderen voor Kinderen tegenwoordig
Utrechtse onderzoekers beluisterden 41 jaar Kinderen voor Kinderen
Kinderen voor Kinderen heeft in 41 jaar tijd een metamorfose doorgemaakt: waar kinderen in de jaren tachtig vooral werden opgeroepen te geven voor het goede doel, krijgen de kinderen van nu in de liedjes meer verantwoordelijkheid om goed voor zichzelf, elkaar en de planeet te zorgen. “Het goedhartige, wat paternalistische zingen voor het goede doel heeft plaatsgemaakt voor een gelikte can do-houding,” aldus onderzoekers Feike Dietz en Laurens Ham. Zij analyseerden het complete oeuvre van KvK (in 2020 zijn dat 534 liedjes).
KvK is meeveranderd met Nederland in de laatste veertig jaar. Het linkse gidsland van de jaren tachtig heeft zich heruitgevonden tot een natie die zich laat voorstaan op innovatie en particulier initiatief. In dat nieuwe Nederland hoort een ander koorkind thuis. De onderzoekers zien in die vier decennia KvK drie perioden terug: tussen 1980 en 1992 werden de koorzangers in de rol van weldoeners geplaatst, tussen 1993 en 2004 waren ze voor de luisteraars een beste vriend en speelkameraad en sinds 2005 ontwikkelden de koorkinderen zich tot rolmodel.
Het is een dilemma waar in de huidige prestatiemaatschappij niet aan te ontsnappen lijkt: wie kinderen coacht, autotunet en traint als volwaardige zangsterren, verliest iets van de schattigheid die KvK ook altijd eigen was.
Niet meer zo schattig
Opvallend is ook de verschoven focus, van het individuele kind naar de groep: de kinderen doen het nu echt sámen. Die grote eensgezindheid gaat samen met een zichtbare diversiteit: kinderen van kleur hebben een véél prominentere positie dan veertig jaar geleden. Wel domineert het Randstedelijk accent nog steeds en zien de kinderen – die volgens de programmamakers om hun zangkwaliteiten worden geselecteerd – er veelal knap en sportief uit. Van onzuiver zingen is geen sprake meer, iets wat tot in de jaren negentig nog regelmatig voorkwam. “Het is een dilemma waar in de huidige prestatiemaatschappij niet aan te ontsnappen lijkt: wie kinderen coacht, autotunet en traint als volwaardige zangsterren, verliest iets van de schattigheid die KvK ook altijd eigen was,” aldus Dietz en Ham.
Verrassende uitkomsten
De onderzoekers hebben een jaar lang in thematische teksten op de website van De Groene Amsterdammer verslag gedaan van ontwikkelingen in ruim 40 jaar KvK. Die teksten zijn terug te lezen via https://www.groene.nl/rubriek/kinderen-voor-kinderen-marathon. Het accent lag daarbij op de verandering in het kindbeeld van KvK en het al dan niet activistische karakter. De uitkomsten waren vaak verrassend: zo worden de kinderen in de jaren tachtig in feite als eigenwijzer en ‘verwender’ neergezet dan vandaag de dag het geval is. Ook zijn puberliedjes zoals ‘Het Tietenlied’ tegenwoordig moeilijk denkbaar: de puber is verdwenen uit het repertoire van KvK en de doelgroep van het programma is tegenwoordig heel jong. Op 22 oktober 2020 verschijnt in de papieren editie van De Groene Amsterdammer én online het slotstuk van de reeks, een reportage waarin de onderzoekers hun bevindingen samenvatten en verschillende medewerkers van het huidige KvK aan het woord laten.