Dubbelzinnige relatie met dieren in beeld

Fototentoonstelling in Burgers’ Zoo onderzoekt hoe we naar dieren kijken

Haai in een aquarium, voor het aquariumglas zit een zwemster op een rots in een duik-houding.
Een van de foto’s uit de tentoonstelling Dierbaar Dubbelzinnig. Credit: Wieke Eefting

Dieren zijn een bron van inspiratie, schoonheid en entertainment, maar ze zijn ook de bron van verschillende producten. Ze kunnen huisdier, werkdier, mascotte of ongedierte zijn, soms heeft een diersoort al die rollen tegelijkertijd. Wetenschappers uit Utrecht en Wageningen gaan met behulp van foto’s onderzoeken hoe mensen naar dieren kijken. De fototentoonstelling Dierbaar Dubbelzinnig is vanaf vrijdag 18 juni te zien in Koninklijke Burgers’ Zoo in Arnhem.

We komen dieren vrijwel continu tegen: thuis, in de natuur en in de stad, op de boerderij of in de dierentuin. Dit leidt tot discussies over de relatie tussen mens en dier. Denk bijvoorbeeld aan de rol van dieren in de coronapandemie of het effect van klimaatverandering op mens en dier. 

Die discussies hebben baat bij een zorgvuldige inbreng vanuit de wetenschap vindt Franck Meijboom. Hij is het hoofd van het Centre for Sustainable Animal Stewardship (CenSAS), een samenwerking van Universiteit Utrecht en Wageningen University & Research. “Omdat er in de samenleving veel ideeën leven over mens-dier relaties en over wat een goede omgang met dieren inhoudt, willen we deze ideeën meenemen in ons onderzoek. Een beeld zegt meer dan 1000 woorden, daar maken we in dit nieuwe project gebruik van.”

Dierbaar Dubbelzinnig

Aan de hand van de fototentoonstelling ‘Dierbaar Dubbelzinnig’ in Burgers’ Zoo willen de wetenschappers onderzoeken hoe mensen – nu, maar ook in het verleden en in de toekomst – naar dieren kijken, keken, en gaan kijken. Meijboom: “Ik ben benieuwd of daar trends in te ontdekken zijn, en of we met dit onderzoek een peilstok in de samenleving kunnen zetten over onze kijk op dieren.”

De tentoonstelling bestaat uit dertien foto’s die allemaal gemaakt zijn in de dierentuin en als doel hebben bezoekers te laten nadenken over onze omgang met dieren. Deelnemers geven hun mening over stellingen die aan de beelden gekoppeld zijn - die antwoorden gebruiken de wetenschappers voor hun onderzoek. Daarnaast kunnen bezoekers meedoen aan een fotowedstrijd door zelf een foto te maken over mens-dierrelaties die zou passen in de tentoonstelling.

Gevraagd welke foto de meeste indruk op hem persoonlijk maakt, zegt Meijboom: “Poeh, dat vind ik lastig kiezen. Een van de foto’s die mij het meest aanspreekt is die van de zwemster bij de haai. Die laat zien dat we ons door dieren laten inspireren. Maar er zit iets dubbels in dat beeld. We proberen ook grip te krijgen op wat zo’n dier kan, en willen dat dan zelf ook kunnen.” 

Dierbaar Dubbelzinnig is van 18 juni tot 17 juli te zien in Koninklijke Burgers’ Zoo in Arnhem. De tentoonstelling is een initiatief van Dr. Liesbeth Feikema en Dr. Wieke Eefting, die ook de fotografie heeft verzorgd. Naast de tentoonstelling is er vanaf eind juni een lesprogramma over dit thema beschikbaar voor middelbare scholieren, gemaakt in samenwerking met het Universiteitsmuseum Utrecht. LINK. Dit is mogelijk gemaakt door een subsidie van het Public Engagement Seed Fund van de Universiteit Utrecht.