Druk verminderen voor thuiswerkende ouders

Een door de overheid betaald ‘coronaverlof’ voor thuiswerkende ouders komt er niet, maar wetenschappers van de Universiteit Utrecht onderstrepen wel het belang om afspraken te maken. De druk van thuisonderwijs, zorg en werk loopt anders te hoog op. ‘Snel te realiseren maatregelen zijn nodig.'

Met flexibele werkroosters, vakantie- en compensatiedagen en bestaande verlofregelingen komen we een eind, hoopt het kabinet. Minister de Jonge schreef in een brief aan de Tweede Kamer dat hij hoopt dat werkgevers en tijdelijk minder productieve werknemers er samen uit komen. Een coronaverlof is te complex om op korte termijn te regelen.

Verlof is wel nodig, vindt dr. Chantal Remery van de Utrecht University School of Economics die meewerkt aan een groot interdisciplinair onderzoek van drie Nederlandse universiteiten naar de gevolgen van de lockdown voor vaders en moeders. Dit onderzoek wordt geleid door sociaal wetenschapper dr. Mara Yerkes van de Universiteit Utrecht. Het team doet ook aanbevelingen om werkende ouders in deze tweede lockdown én daarna beter te ondersteunen. 

Genderongelijkheid en stress

Verlofregelingen zijn daarin een belangrijk punt, aldus econoom Remery. “Ons onderzoek richt zich op ongelijkheid tussen vaders en moeders en op hun welzijn. Dit heeft ook invloed op kinderen. Ouders hebben stress door de sluiting van scholen en kinderopvang. Ze  werken meer ‘s avonds, offeren hun vrije tijd op en rapporteren meer werkdruk. Moeders meer dan vaders."  Verlofregelingen kunnen de druk ouders verlagen, zowel bij ouders zelf, als de druk op scholen en kinderopvang. Die rapporteren een groter gebruik van de noodopvang, dan afgelopen voorjaar. 

“Het ontwikkelen van nieuw verlofbeleid is in Nederland niet makkelijk door het korte tijdsbestek en de sterke wisselwerking tussen beleid en cao’s”, schrijven de onderzoekers in hun aanbevelingen. Bovendien verandert in de pandemie de situatie voortdurend, maar dat maakt een verandering niet minder noodzakelijk.  “De overheid doet er verstandig aan om in gesprek te gaan met de sociale partners, bijvoorbeeld de werkgroep arbeid en zorg binnen de Stichting van de Arbeid, om werkbare en snel realiseerbare maatregelen te treffen.” De onderzoekers denken aan een tijdelijke betaling van ouderschapsverlof en/of langdurig zorgverlof dat deels door de overheid, deels door werkgevers kan worden gefinancierd.

Ga als overheid praten met de werkgroep arbeid en zorg binnen de Stichting van de Arbeid, om werkbare en snel realiseerbare maatregelen te treffen.

"En dan moet er ook extra gelet worden op het verschil tussen werknemers”, vult Remery aan. “Ouders met een praktisch beroep kunnen vaak niet thuiswerken en komen niet toe aan thuisonderwijs geven aan hun kinderen. Van deze groep heeft ook niet iedereen toegang tot de noodopvang of de middelen om iets anders te regelen. Zowel ouders als kinderen komen dan zwaar in de knel door de sluiting van school en crèche.”

'Werkende ouders goed faciliteren'

Zelfs áls je een regeling zoals coronaverlof zou hebben, blijven afspraken op de werkvloer, noodzakelijk, zegt Eva Knies, hoogleraar Strategisch Human Resource Management aan de Universiteit Utrecht en daar ook verbonden aan de Future of Work hub. Knies is niet betrokken bij het onderzoek van Remery, Yerkes en collega’s, maar spreekt ook af en toe over HR tijdens de coronacrisis.

“Ik denk dat het belangrijk is om werkende ouders goed te faciliteren. De druk loopt voor sommige ouders hoog op. Belangrijk is dat er goede afspraken worden gemaakt tussen medewerkers en hun leidinggevende en tussen medewerkers onderling. Het is belangrijk om goed te kijken naar wensen en behoeftes. Sommige medewerkers willen wel wat extra taken en afwisseling, terwijl anderen een veel te hoge werkdruk ervaren. Daar kun je soms op slimme manieren een oplossing voor bedenken.”

“Een verlofregeling kan helpen om de druk van de ketel te halen, maar ook dan blijft het belangrijk om afspraken te maken: welke taken blijf je doen en welke zaken kunnen blijven liggen? Is het nodig om altijd bij vergaderingen aanwezig te zijn? Wat voor afspraken kunnen we maken over het mailen buiten werktijd?

Een verlofregeling kan helpen, maar dan nog moet je afspraken maken: wat doe je nog wel en wat niet?

"Kortom, ik onderstreep het belang van een regeling, maar ik denk dat het misschien nog wel belangrijker is om goede afspraken in de praktijk te maken. De leidinggevende is daar een belangrijke schakel in en HR kan daarin ondersteunen.

Voor mij zijn afspraken, wederzijds vertrouwen en begrip kernbegrippen in deze discussie. Het gaat niet alleen over rechten en plichten, maar juist over het samen uit deze crisis komen.”