Drie experts, één thema: neurodiversiteit

Per toeval kwamen ze erachter dat ze allemaal onderzoek doen naar neurodiversiteit vanuit hun eigen vakgebied. Inmiddels komen ze elke maand samen om te sparren. “Ik hoop vooral dat iemand me af en toe er even op wijst dat ik de verkeerde kant op zit te denken. De kritische blik van mijn collega’s houdt me scherper,” noemt Anne Smit-van Beveren. De onderzoeksgroep Diverse Minds stimuleert interdisciplinaire samenwerkingen met het thema neurodiversiteit.

Kwaliteit van leven

Tijdens haar PhD evalueerde Anne Smit-van Beveren (docent en onderzoeker Pedagogische wetenschapper) in een internationaal team een online autisme training voor docenten. “Vanuit de kinder- en jeugdpsychiatrie wordt er vaak één leerling geholpen en dan leert elk jaar één juf of meester hoe die moet omgaan met bepaalde gedragsproblemen die kunnen voortkomen uit neurodiversiteit. We wilden een vorm creëren waarmee we die aanpak aan een heel team kunnen geven.”  

“In de periode van dit project ontving ik meerdere e-mails met vragen: ‘Waarom bestaat dit nog niet voor het mbo, hbo of de universiteit?’” Sindsdien richt Smit-van Beveren zich meer op inclusiviteit in het hoger onderwijs. “Een van onze verwachtingen is dat hoe meer studenten zich geïncludeerd voelen op de opleiding, hoe hoger de kwaliteit van leven is. We willen studenten niet minder autistisch maken, maar vooral dat ze ondanks de uitdagingen waar ze mee te maken hebben, goed kunnen functioneren op studie en zich fijn voelen.”

Een eerste samenwerking met collega Marieke de Vries (Universitair Docent bij Pedagogische Wetenschappen) ontstond toen ze elkaar onderweg naar een autisme congres tegenkwamen. Anne vertelt verder: “We gaven al les in hetzelfde team, maar dat we allebei onderzoek deden naar autisme, wisten we nog niet van elkaar. Tijdens dit congres ontstonden de eerste ideeën voor nieuwe projecten.”

Autisme en cultuur

Met een achtergrond in de klinische psychologie richt Marieke de Vries zich op de invloed die cultuur heeft op autisme. “Dat is ontstaan toen ik een aantal jaar werkzaam was in Maleisië. Een van de kenmerken van autisme is de moeite met sociale omgang. De regels rondom sociale omgang zijn alleen heel verschillend per cultuur. Alle vragenlijsten die we gebruiken om autisme te identificeren zijn ontwikkeld in de Verenigde Staten of in het Verenigd Koninkrijk. Kan je die dan zo maar gebruiken in elk ander land?”

Daarnaast heeft cultuur ook invloed op de mate van stigma die heerst op neurodiversiteit. “We zien dat bij er sommige groepen meer stigma is rondom autisme. Bij mensen met een relatief hoge sociaaleconomische status is het bijvoorbeeld meer geaccepteerd om psychologische hulp zoeken dan bij mensen met een relatief lage sociaal economische status.”

Ontstaan Diverse Minds

Door de samenwerking die Anne en Marieke waren begonnen, haakte ook Mateusz Platos, Universitair Docent Klinische en Ontwikkelingspsychologie, aan. “Een flyer met informatie over een onderzoek naar neurodiversiteit trok mijn aandacht. Het leek me mooi om krachten te bundelen en samen te werken op grotere schaal.” En zo ontstond Diverse Minds: een netwerk, waarmee de onderzoekers willen samenwerken aan onderzoek naar neurodiversiteit, ieder vanuit hun eigen perspectief. 

Inclusiever onderwijs

De focus van Mateusz Platos’ onderzoek lag jarenlang op interventies, zoals sociale vaardigheidstrainingen en buddyprogramma’s. Tegenwoordig richt Platos zich ook meer op het inclusiever maken van het hoger onderwijs. “Ik bekijk wat we kunnen doen om studenten individueel te ondersteunen. Maar ook: wat kunnen we doen als instituut om de universiteit inclusiever te maken. Door bijvoorbeeld structuur aan te brengen, informatie op duidelijke en overzichtelijke manieren te presenteren en grotere opdrachten in kleine stukjes te hakken.”

Platos is blij met de start van Diverse Minds en hoopt dat er meer onderzoekers uit verschillende faculteiten zullen aansluiten bij het netwerk.  “We kwamen elkaar per ongeluk tegen, misschien zijn er nog wel veel meer mensen die hetzelfde thema onderzoeken. Met Diverse Minds willen we een platform faciliteren waardoor samenwerking kan ontstaan.”

Gelaagd en complex

Door mensen vanuit verschillende faculteiten aan te laten haken hoopt Platos op een breder pallet aan kennis: “Het thema neurodiversiteit ís een heel interdisciplinair thema. We hebben te maken met medicijnen, taal, psychologie en ontwikkeling. Maar denk ook aan meer filosofische of politieke vragen: Wat zijn de gevolgen van het gebruik van diagnostische labels zoals autisme of ADHD? Wat is (sociaal) beleid hiervoor? Het is goed om mensen vanuit verschillende hoeken samen te brengen, want het onderwerp is zo gelaagd en complex.”