'direct duidelijk' voor heldere overheidscommunicatie van start
Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en de Taalunie hebben op 31 oktober de campagne direct duidelijk gelanceerd. De campagne direct duidelijk richt zich op alle overheidsinstellingen in Nederland en wil hen stimuleren en helpen om begrijpelijk te communiceren.
Het verbeteren van (on)begrijpelijke overheid-burger-communicatie is natuurlijk een belangrijke maatschappelijke doelstelling. Door advies en onderzoek kunnen wij daaraan een bijdrage leveren. Een mooi voorbeeld van valorisatie.
Onbegrijpelijke teksten
Veel burgers vinden het moeilijk om de teksten van de overheid goed te begrijpen. Brieven, formulieren, folders en websites zijn niet alleen lastig voor laaggeletterde burgers, ook andere lezers hebben last van de ingewikkelde taal van de overheid. Dat komt doordat die taal voor twee problemen zorgt:
- Ingewikkelde taal maakt het voor veel mensen lastig om goed te begrijpen wat de overheid vindt, doet of zou moeten doen. Daardoor kunnen ze niet volop meedoen in onze democratische samenleving.
- Ingewikkelde taal zorgt er ook voor dat veel mensen niet goed weten wat hun rechten en plichten zijn, en wat er precies van hen verwacht wordt. Daardoor kunnen ze de diensten van de overheid vaak niet goed gebruiken.
Waarom direct duidelijk nodig is
Onduidelijke taal van de overheid heeft veel nadelen. Burgers hebben bijvoorbeeld minder vertrouwen in een overheid die niet duidelijk communiceert. Dat is ernstig, want dat vertrouwen is nodig voor een goed werkende samenleving. Verder kan onduidelijke overheidstaal burgers veel geld kosten. Zo kunnen ze toeslagen en kortingen mislopen, terwijl ze daar wel recht op hebben. Juist de mensen die dat geld het hardst nodig hebben, lopen het grootste risico. Veel van die mensen zijn laaggeletterd; ze hebben moeite met lezen en schrijven.
direct duidelijk deal
Overheidsorganisaties die werk gaan maken van begrijpelijke taal kunnen voortaan een direct duidelijk deal afsluiten. Daarmee laten ze zien dat ze echt aan de slag gaan met direct duidelijk taalgebruik. Het Netwerk Begrijpelijke Overheid (NBO) biedt daar hulp bij, bijvoorbeeld door allerlei tips voor heldere overheidscommunicatie te geven op www.directduidelijk.nl, en ook door organisaties die op dit gebied bezig zijn met elkaar in contact te brengen.
Netwerk Begrijpelijke Overheid
De campagne is gegroeid uit het Nederlands-Vlaamse Netwerk Begrijpelijke Overheid (NBO) waarvan de Universiteit Utrecht partner is. Het NBO is in 2016 opgericht, om het probleem van onduidelijke overheidstaal aan te pakken.
Wij zijn onderdeel van dit netwerk om de wetenschappelijke onderbouwing te verzorgen: hoe kun je laten zien dat de informatie begrijpelijker wordt? Ik verwacht ook nieuw onderzoek, dat nieuwe inzichten oplevert over de factoren die bijdragen aan (on)begrijpelijke teksten. We hebben daar al veel expertise in, maar die wordt uitgebreid met de specifieke kennis over de context van communicatie tussen overheid en burger. Denk aan terminologie, maar ook aan de vraag hoe je een tekst zo inricht dat mensen met hele verschillende opleidingsachtergronden ermee uit de voeten kunnen.
De lancering van direct duidelijk vond plaats in Den Haag tijdens de conferentie ‘In de knoop of in verbinding?’. Ted Sanders, hoogleraar taalbeheersing van het Nederlands en Henk Pander Maat, senior docent en onderzoeker, hielden daar de presentatie “Begrijpelijkheid meten, verbeteren en voorspellen”.