De Groenlandse smeltwaterbuffer kan al over een eeuw zijn uitgewerkt

Nieuwe modelresultaten van Utrechtse klimatologen

Luchtfoto van de smeltwaterbuffer op Groenland

Firn, de laag samengedrukte sneeuw die de Groenlandse ijskap bedekt, dreigt te verdwijnen. Als dit gebeurt, neemt het massaverlies van de ijskap dramatisch toe. De ijskap kan dan tot bijna 1 cm per jaar gaan bijdragen aan de wereldwijde zeespiegelstijging. Deze nieuwe resultaten zijn dit weekend online gepubliceerd in het tijdschrift Nature Communications, onder leiding van Brice Noël van het IMAU in samenwerking met collega’s van het National Center for Atmospheric Research (NCAR) en de University of Colorado, beiden in Boulder, VS.

Spons

De ijskap van Groenland, die een oppervlak heeft van ongeveer veertig keer Nederland, is voor negentig procent bedekt met een tot wel honderd meter dikke laag firn, de wetenschappelijke naam voor samengedrukte sneeuw. Brice Noël, eerste auteur van het artikel, beschrijft het belang van de firnlaag: “De firnlaag zit vol lucht, en absorbeert als een spons het smeltwater dat elke zomer ontstaat. In de winter bevriest dat water, zodat de helft van het smeltwater nooit de ijskap verlaat. Dit werkt als een natuurlijke rem op het massaverlies van de ijskap.”

Wij voorspellen dat als de firnlaag eenmaal verzadigd is, het massaverlies van de Groenlandse ijskap met een factor twintig zal zijn toegenomen

Brice Noël, lead researcher

20-voudige toename 

Helaas dreigt de bufferfunctie van de firnlaag te verdwijnen, nu de hoeveelheid smeltwater in een opwarmende wereld zo groot wordt dat de firnlaag verzadigd kan raken. “Wij voorspellen dat als de firnlaag eenmaal verzadigd is, het massaverlies van de Groenlandse ijskap met een factor twintig zal zijn toegenomen, en daarmee 1 cm per jaar bijdraagt aan zeespiegelstijging”, aldus Noël. Ter vergelijking: de huidige totale zeespiegelstijging bedraagt ongeveer 4 mm per jaar. 

In het jaar 2130… 

De nieuwe modelberekeningen voorspellen dat dit gebeurt rond het jaar 2130, als de opwarming van de aarde niet afneemt, en vijftig jaar later voor een meer gematigd scenario. Als het Parijse klimaatakkoord wordt gehaald, zal de bufferfunctie grotendeels in stand blijven. De berekeningen laten ook zien dat sinds de jaren ‘90 van de vorige eeuw de toestand van de Groenlandse firnlaag geleidelijk aan het verslechteren is.