De Galapagoseilanden weer plasticvrij maken

Van de Galapagos-eilanden het eerste ecosysteem maken dat weer plasticvrij is. Dat is het doel van een groot nieuw project waarin Utrechtse wetenschappers met internationale ecologen en een heuse ‘garbologist’ samenwerken. Het in kaart brengen van de oceaanstromingen speelt daarin een cruciale rol, legt oceanograaf Erik van Sebille uit.

“Plastic spoelt op de Galapagoseilanden aan op plekken met veel zogeheten exposure: veel golfslag, harde wind. Het plastic is daardoor niet heel zichtbaar: deze ruige kusten zijn niet de plekken waar iconische soorten als zeeleguanen leven of waar de meeste toeristen komen. Maar het is wel degelijk een groot probleem. Want het afval dat door de golfslag het strand wordt opgeworpen, wordt bij een volgend tij door golven weer mee teruggenomen in zee. Dat willen we voorkomen”, zegt oceanograaf Erik van Sebille, die samen met Steffie Ypma vanuit Utrecht aan het project deelneemt. “Het doel is niet alleen het strand opruimen, het doel is uiteindelijk de zee opruimen.”

En dat begint op het strand. Het opruimen van grote stukken plastic op het land, zoals flessen, plastic zakken en vistuig, is eenvoudiger dan het opruimen van microplastic in zee, en het effect is ook veel groter, legt Van Sebille uit. “Elke keer dat plastic tegen een rots aan klapt of over zand schuurt, breekt het uiteen in kleinere stukken. Als je het macroplastic niet snel opruimt, krijg je dus duizenden stukjes microplastic. Door het afval al op land aan te pakken, beperk je de tijd dat plastic schade kan aanrichten in zee.”

Door het afval al op land aan te pakken, beperk je de tijd dat plastic schade kan aanrichten in zee

Weersverwachting

Om het plastic afval op de Galapagoseilanden efficiënt op te kunnen ruimen, ontwikkelen de Utrechtse onderzoekers een computertool. Deze tool voorspelt waar en wanneer het plastic aanspoelt. “Het wordt een soort weersverwachting voor de parkwachters ter plekke. De Galapagos-eilanden zijn heel uitgestrekt. Met deze voorspellende tool weten ze naar welk eiland ze het beste toe kunnen gaan, om te voorkomen dat het plastic terug in zee spoelt.”

Voor de ontwikkeling van deze ‘plasticvoorspeller’ bouwen de Utrechtse wetenschappers software die allerlei gegevens van wind en water op een geavanceerde manier combineert. Het in kaart brengen van de oceaanstromingen speelt daarin een cruciale rol, legt Van Sebille uit. Wie de oceaanstromingen in de Grote Oceaan goed bekijkt, ziet namelijk twee tegengestelde stromingen langs de evenaar, die beide het water juist wegvoeren van de Galapagoseilanden. “Maar toch spoelt er plastic aan. Hoe kan dat? En waar komt het vandaan?”, vraagt Van Sebille zich af.

Drifters

Om de stroming rondom de Galapagoseilanden in meer detail te onderzoeken gaat Van Sebille in het gebied speciale drifters uitzetten: kleine, drijvende boeien die door de zee worden meegenomen. “Drifters worden al veel gebruikt in oceaanonderzoek. Maar doordat de stroming ze juist wegvoert van de Galapagos weten we hier nog maar weinig van. We moeten ze dus op hele specifieke plekken uitzetten. Bovendien zijn we hiervoor een nieuw soort drifters aan het ontwikkelen, want de huidige drifters drijven doorgaans op zo’n vijftien meter diepte en zijn bedoeld voor ander type onderzoek, naar bijvoorbeeld warmte en voedingsstoffen in de oceaan.”

Crowdfunding

Met een crowdfundingscampagne van het Utrechts Universiteitsfonds kun je nu zelf een drifter sponsoren die geschikt is voor onderzoek naar het transport van plastic aan de oppervlakte. Daarmee draag je bij aan de ontwikkeling van de voorspellende opruimtool. De software daarachter maken de onderzoekers open source, en gaan ze ook toepassen op andere gebieden, zoals Spitsbergen, Indonesië en de Waddenzee.

“We starten op de Galapagos. Door daar efficiënt het plastic op te ruimen dat door zee aan land wordt gebracht, voorkomen we dat het plastic een lange reis aflegt door de oceanen. De Galapagos is misschien wel de beste plek ter wereld om als eerste weer plasticvrij te maken. We hoeven de oceaan alleen nog maar een handje te helpen.”

Dit project is een samenwerking met de Galapagos Conservation Trust.