Brianne McGonigle Leyh benoemd tot hoogleraar Global Justice Studies

Brianne McGonigle Leyh is per 1 juli 2025 benoemd tot hoogleraar Global Justice Studies aan het departement Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Utrecht. In een tijd waarin de rechtsstaat zowel nationaal als internationaal direct onder druk staat, ziet McGonigle Leyh een belangrijke rol voor universiteiten en maatschappelijke partners om samen te werken aan het versterken en beschermen van rechtvaardigheid wereldwijd. De leerstoel richt zich specifiek op het samenbrengen van onderzoekers en studenten uit verschillende disciplines om te werken aan uitdagingen op het gebied van wereldwijde rechtvaardigheid.

Het nieuws over haar benoeming kwam direct na een grote conferentie van het Open-Source Global Justice Investigations Lab, dat zij leidt. McGonigle Leyh straalde nog steeds, geïnspireerd door panels over milieubescherming, rechtvaardigheid, verantwoording en mensenrechten, met experts van Airwars, Bellingcat, Milieudefensie, WITNESS en meer. Het was geweldig om mensen samen te brengen: onderzoekers, studenten, maar ook journalisten, open-sourceonderzoekers en activisten. Allemaal toegewijd aan het nastreven van mensenrechten, waarheid en transparantie. Zelfs in een tijd waarin instituten en structuren voor wereldwijde rechtvaardigheid direct onder vuur liggen, ben ik zeer hoopvol.

Zelfs in een tijd waarin rechtvaardigheid wereldwijd onder druk staat, voel ik mij zeer hoopvol

Community Engaged Learning

Het Open-Source Global Justice Investigations Lab brengt studenten, onderzoekers en actoren uit het maatschappelijk middenveld samen om innovatieve methoden te verkennen voor het documenteren en aanpakken van mensenrechtenschendingen en milieuschade. Partners zijn onder andere PAX, Free Press Unlimited, The Financial Times London, Bellingcat, Airwars en Milieudefensie. "Er zijn verschillende mediapartners, omdat wij geloven dat journalisten en media een substantiële rol spelen in het waarborgen van wereldwijde rechtvaardigheidsprocessen door de waarheid te onthullen, desinformatie tegen te gaan en actoren en instellingen ter verantwoording te roepen", aldus McGonigle Leyh.

Het Lab heeft onder andere onderzoek gedaan naar aanvallen op journalisten die verslag deden van protesten wereldwijd, en ook naar gevallen van milieuschade in Maleisië en gewelddadige groepen in Nigeria. Het heeft ook onderzoek gedaan naar politieoptredens tegen pro-Palestijnse studentenprotesten aan de Universiteit Utrecht. Het Lab is een voorbeeld van Community Engaged Learning (CEL), een innovatieve vorm van onderwijs die studenten interdisciplinaire vaardigheden en praktijkgerichte activiteiten bijbrengt en zo impact genereert bij maatschappelijke partners. Er zijn onderzoekers en docenten betrokken uit conflictstudies, computerwetenschappen, culturele antropologie, rechten, mediastudies en andere vakgebieden.

Het transdisciplinaire aspect van de leerstoel is enorm belangrijk voor mijn nieuwe rol, omdat we bruggen willen bouwen met partners in de gemeenschap, aldus McGonigle Leyh. In mijn nieuwe rol zal ik, via zowel onderwijs als onderzoek, de ethische, sociale, politieke en juridische dimensies van rechtvaardigheid in een mondiale context onderzoeken, met een focus op internationaal recht, overgangsjustitie, mensenrechten en mondiaal bestuur. De leerstoel zal bijdragen aan de ambities van de faculteit en de universiteit op het gebied van impact en gemeenschapsgericht (community engaged) leren.

Ik zal de ethische, sociale, politieke en juridische dimensies van rechtvaardigheid in een mondiale context onderzoeken

Het bevorderen van rechtvaardigheid in samenlevingen wereldwijd

Het vakgebied Global Justice Studies verbindt politieke theorie, recht en ethiek met het bredere doel om rechtvaardigheid in samenlevingen te bevorderen en tegelijkertijd het concept "wereldburgerschap" te stimuleren. Mensen en organisaties werken samen om mondiale uitdagingen zoals conflict, ongelijkheid en milieuschade aan te pakken.

De uitdagingen zijn algemeen bekend. De sancties die de Amerikaanse regering heeft opgelegd aan de officier van justitie en rechters van het Internationaal Strafhof, zijn slechts een van de recente voorbeelden. Zaken die de rechtsstaat ondermijnen en de rechtspleging ondermijnen. Als reactie hierop zouden Nederland, Europa en internationale actoren moeten reflecteren op onze gedeelde waarden en juridische verplichtingen, aldus McGonigle Leyh.

Als universiteit moeten we ook kritisch zijn op onszelf

De rol van universiteiten

De rol van universiteiten in het bijdragen aan wereldwijde rechtvaardigheid is een belangrijk aandachtspunt van de nieuwe leerstoel. De universiteit is een plek voor het creëren van positieve verandering, maar moet ook een ruimte zijn voor kritische zelfreflectie. Er is een groeiend bewustzijn van hoe universiteiten, via hun beleid en praktijk, wereldwijde ongelijkheid en sociale rechtvaardigheid vormgeven. We moeten ons afvragen: wat moeten we nog beter begrijpen? En hoe kunnen we ervoor zorgen dat ons werk bijdraagt ​​aan het verminderen – in plaats van versterken – van wereldwijde ongelijkheid? Met name op gebieden zoals toegang tot onderwijs, vertegenwoordiging, kennisproductie en de impact van beleid in verschillende delen van de wereld.