Bossen Middellandse Zeegebied in gevaar

Klimaatverandering zorgt voor meer en intensievere periodes van droogte in het Middellandse Zeegebied. Klimaatonderzoekers van de Universiteit Utrecht, de Universidad de Alicante en andere Nederlandse en Spaanse universiteiten concluderen in een nieuwe publicatie dat de toenemende droogte bossen kwetsbaarder maakt voor bosbranden. Gevolg hiervan is dat loof- en dennenbomen permanent plaats kunnen maken voor gras en struiken.

De meest voorkomende soort hardhout in het Middellandse Zeegebied is de steeneik. Deze boom blijft het hele jaar groen en kan zich goed weren tegen een flinke bosbrand. Doordat de boom vocht vasthoudt onder de bast is het hout slecht vatbaar voor vlammen, waardoor een brand zich niet snel zal verspreiden. Mocht de boom toch in vlammen opgaan groeit er uit de wortels binnen korte tijd een nieuwe eik. Toch hebben ook deze bomen een achillespees. Het Middellandse Zeegebied is erg vatbaar voor klimaatverandering. De steeneik zal moeten overleven onder steeds drogere en hetere omstandigheden, waardoor het na elke bosbrand iets minder sterk is dan daarvoor.

Hardhout planten om bosbrand te voorkomen

“De afname in sterkte heeft als mogelijk gevolg dat bossen niet meer kunnen overleven”, zegt Susana Bautista van de Universidad de Alicante. Haar computermodellen laten zien dat het planten van hardhout als de steeneik grote bosbranden kan voorkomen. Hoewel het aanplanten sneller gaat dan natuurlijke groei en dus zorgt voor een grotere buffer, zullen ook deze nieuwe bomen in gevaar zijn als het klimaat blijft veranderen.

Cruciaal voor alle ecosystemen in de wereld

De onderzoekers gebruikten gegevens van tientallen jaren om een computermodel te maken voor begroeiing en bosbrand, waarin de nadruk wordt gelegd op de reactie van bomen-, struiken- en grassoorten die veel voorkomen in het Middellandse Zeegebied. “Om te kunnen voorspellen hoe planten en bomen reageren in een veranderende omgeving moeten we de volledige plant-vuur-interacties inbouwen in onze modellen”, vertelt dr. Mara Baudena van de Universiteit Utrecht. “Onze resultaten niet alleen gelden voor het Middellandse Zeegebied, maar voor alle ecosystemen in de wereld waar bosbranden voorkomen. Het is daarom voor organisaties als het Intergovernmental Panel for Climate Change IPCC van de Verenigde naties belangrijk om zulke factoren mee te nemen in hun wereldwijde klimaatmodellen.”

Publicatie

Baudena, M. et. al. (2019), Increased aridity drives post‐fire recovery of Mediterranean forests towards open shrublands. New Phytol. doi:10.1111/nph.16252