Bij YOUth zien we Open Science in de praktijk
Twee belangrijke thema’s van Open Science zijn Erkennen & Waarderen en FAIR data. Hoe dat gestalte kan krijgen, zien we bij het YOUth-onderzoek.
De Universiteit Utrecht wil vooroplopen in Open Science. Een van de vier thema’s in het Open Science Programma is: data meer FAIR maken. FAIR staat voor Findable, Accessible, Interoperable and Reusable. In het YOUth-onderzoek (onderdeel van het strategisch thema Dynamics of Youth en het Zwaartekrachtproject Consortium Individual Development, CID), brengt de UU deze ambitie in de praktijk. Dat blijkt uit de recent verschenen publicatie ‘FAIR, safe and high-quality data: The data infrastructure and accessibility of the YOUth cohort study’.
Maar er is meer: uit de publicatie blijkt ook hoe belangrijk de rol van ondersteunend personeel is, in de Open Science-ambities. Dit raakt ook het andere Open Science-thema, Erkennen & Waarderen.
Erkennen & Waarderen
Erkennen & Waarderen is een belangrijk onderdeel van het UU Open Science Programma (zie de notitie van de UU). Chantal Kemner, hoofdonderzoeker YOUth zegt daarover: “De discussie gaat momenteel vooral over het erkennen en waarderen van wetenschappelijk personeel. Het YOUth-onderzoek en deze publicatie laten zien dat deze discussie breder gevoerd zou moeten worden, om de talenten van het wetenschappelijke én het niet-wetenschappelijke personeel in gemeenschappelijk verband te erkennen en te waarderen. Het roept ook de vraag op of het organisatorisch strakke onderscheid tussen wetenschappelijk en ondersteunend personeel past bij de Open Science-ambities.”
Van vragenlijst tot eyetracking
Via het YOUth-onderzoek volgen wetenschappers de (hersen)ontwikkeling van duizenden baby’s en kinderen uit de omgeving Utrecht. Daarvoor worden veel verschillende soorten data verzameld. Het type gegevens is zeer divers: van vragenlijsten, video's van observaties van kindergedrag, resultaten van computertaken, tot aan 3D-echo's van baby's in de buik van de moeder, MRI-scans en gegevens van eye-trackingapparaten. Dat alles om te onderzoeken welke factoren een rol spelen in de ontwikkeling van kinderen. De bruikbaarheid van de verzamelde data wordt bij YOUth geoptimaliseerd door deze toegankelijk te maken voor zoveel mogelijk wetenschappers. Met oog voor de privacy en rechten van deelnemers.
Verschillende expertises
De enorme hoeveelheid YOUth-data is interessant voor hergebruik door andere onderzoekers; binnen én buiten de UU. Developer Jelmer Zondergeld: “In overeenstemming met de FAIR data-principes in Open Science, maken we bij YOUth deze data verifieerbaar en geschikt voor hergebruik.” Hiervoor blijkt de expertise van het ondersteunend personeel uit verschillende vakgebieden cruciaal.
Data veilig en gestructureerd in de kluis
“Om data te kunnen uitgeven voor hergebruik, moeten ze goed verifieerbaar opgeslagen zijn”, legt Jelmer Zondergeld uit. “Vragenlijsten worden bijvoorbeeld op heel andere wijze afgenomen en opgeslagen dan 3D-echo’s. Maar hoewel de YOUth-data divers zijn, uiteindelijk wil je graag één systeem waarin de data staan.” Het ITS-team van Universiteit Utrecht (Information and Technology Services) ontwierp daarvoor YODA: een geavanceerde digitale infrastructuur om de verschillende soorten data van YOUth te kunnen beveiligen, structureren, integreren, en opslaan. Het is een soort kluis, waar maar een paar mensen bij kunnen.
Datamanagement
Als de data verifieerbaar zijn opgeslagen, moet ook duidelijk zijn hoe deze zijn verzameld en in het Yoda-systeem zijn gekomen. Datamanagers van het Research Data Management Supportteam van de Universiteitsbibliotheek beheren de dagelijkse aanvragen van data. Dit proces hebben zij beschreven in een datamanagementplan. Dit plan geeft onder andere inzicht in welke soorten data verzameld worden, waar, en hoe vaak bijvoorbeeld back-ups gemaakt worden.
Metadata toevoegen
Een goede omschrijving van de data helpt nieuwe onderzoekers inschatten, of ze data willen aanvragen. Een metadata-expert van de Universiteitsbibliotheek adviseert bij het beter vindbaar maken van YOUth-data. Anja Smit, directeur van de UB: “Wij zetten graag onze expertise ook in voor het vindbaar maken van onderzoeksdata.” Een landelijk project waar het YOUth-onderzoek bij betrokken is, zorgt ervoor dat verschillende cohorten dezelfde termen gebruiken om hun data te omschrijven. Voor wetenschappers worden de data daarmee makkelijker doorzoekbaar.
Aanvragen en uitgeven
Het einddoel is FAIR en open data klaar te maken voor hergebruik. Met de heldere opslag, workflow en omschrijving kon een programmeur, met financiering vanuit onderzoeksthema Dynamics of Youth, de laatste stap zetten: een online data-aanvraag en -uitgifteprocedure die binnenkort online gaat. Hiermee is het aanvragen van data voor onderzoekers sneller en makkelijker geworden.
Olifantenpaadje
Catrin Finkenauer, wetenschappelijk directeur van het strategisch thema Dynamics of Youth: “De Open Science benadering krijgt binnen Universiteit Utrecht al veel aandacht. Het YOUth-onderzoek is een fantastisch voorbeeld hiervan. Voor Dynamics of Youth is het werk van het YOUth-onderzoek een soort olifantenpad dat een nieuwe kortere route uitstippelt die onderzoekers kunnen volgen.”
Het YOUth-onderzoek is onderdeel van het onderzoeksthema Dynamics of Youth en het Hersencentrum van UMC Utrecht. Informatie over YOUth vind je op deze website.
