Betere leerprestaties in ‘geflipte’ klassen

In het onderwijs is flipping the classroom een bekend fenomeen. Het is een onderwijsvorm waarbij studenten thuis de instructie online bekijken en daarna in de onderwijsruimte (de collegezaal of klas) met de docent de bijbehorende opdrachten maken. Flipping the classroom (ftc) wordt steeds meer gebruikt, zeker in het hoger onderwijs. Maar of deze relatief nieuwe onderwijsvorm tot betere leerresultaten en meer tevredenheid onder de studenten leidt is onduidelijk. David van Alten, onderwijskundige aan de Universiteit Utrecht, deed een metastudie naar ftc en concludeert: als je goed flipt, kan dit de leerprestaties van studenten verbeteren.

‘Flippen’ is weinig anders dan ‘omdraaien’. Van Alten: “In de klassieke onderwijsvorm legt de docent in de klas de stof uit en gaat de student thuis stoeien met die stof door opdrachten te maken. Als je die volgorde omdraait, heb je een geflipte klas: de docent biedt de instructie eerst online aan. De student bekijkt deze thuis, met alle voordelen van dien: hij kan de video stopzetten, terugspoelen, nog eens bekijken. Vervolgens maken de studenten, onder toeziend oog van de docent, de opdrachten in de klas.” Zo kan de docent de student direct bijstaan bij het moeilijkste onderdeel van zijn les: de lesstof eigen maken door deze toe te passen.

Heel positief en heel negatief

Om te achterhalen of deze onderwijsvorm betere leerresultaten en meer tevredenheid onder de studenten oplevert, brachten Van Alten en zijn collega’s 114 studies over ftc bijeen. Voor de leerresultaten vond de Utrechtse onderwijskundige een positief effect. “Maar het is wel een klein effect. Opvallend was de sterke spreiding. Bij sommige studies was het resultaat heel positief, in andere heel negatief. Toch kwam het gemiddeld uit op een klein positief effect.”

De leerresultaten waren beter in de klassen waar quizjes werden ingelast

Gebruik quizjes

Omdat de bestudeerde studies in uiteenlopende soorten van onderwijs werden uitgevoerd, gingen de onderzoekers verder spitten en diepten enige variabelen op. “We hebben gekeken of de docenten die waren geflipt wel of geen quizjes toepasten. En of de onderwijstijd in de klas wel of niet verkort werd.” Het bleek dat degenen die quizjes of korte toetsen toevoegden, een groter effect bereikten: de leerresultaten waren beter in de klassen waar quizjes werden ingelast. “Dat is dan ook direct een aanbeveling”, aldus Van Alten. “Ga je flippen, gebruik quizjes.”

Verkort onderwijstijd niet

Wat absoluut niet effectief bleek: het verkorten van de lestijd, de tijd die samen in de klas wordt doorgebracht. “Er zijn onderwijsinstellingen die flipten en dachten: mooi, door de online-instructie kan de tijd in de klas wel korter. Maar dat bleek een significant minder effect te hebben. Ga dus niet beknibbelen op de face-to-face-tijd. Daar, in de klas, gebeurt het. Daar moet de student onder toeziend oog van de docent de stof gaan toepassen.”

Volgens Van Alten kunnen studenten sommige filmpjes als langdradig en saai ervaren.

Niet per se tevredener

Uit Van Altens studie bleek ook dat flipping the classroom de tevredenheid van de studenten niet vergroot. Een verrassend resultaat: vaak wordt verondersteld dat de huidige generatie studenten het liefst alles online doet. Maar de onderzoekers kwamen in hun metastudie uit op geen effect. Studenten in geflipte klassen zijn dus niet meer of minder tevreden over hun onderwijs dan studenten die traditioneel onderwijs krijgen. “Ook hier blijkt weer een enorme spreiding: in sommige studies zijn studenten veel tevredener, in andere studies zijn ze veel minder tevreden over flipping the classroom.” Volgens Van Alten kunnen studenten sommige filmpjes als langdradig en saai ervaren. “Als een docent eenvoudigweg een opgenomen college van een jaar eerder als instructiefilm voorlegt, wordt dat lang niet altijd gewaardeerd. Dus ook hier geldt: als je flipt, flip dan goed.”

De metastudie van David van Alten, Chris Phielix, Jeroen Janssen en Liesbeth Kester verscheen in Educational Research Review.

Meer informatie
Persvoorlichting faculteit Sociale Wetenschappen, 030-253 4027, r.a.b.vanveen@uu.nl