Beatrice de Graaf in NRC over vergelijking Trump met Hitler

Met enige regelmaat wordt de turbulente tijd waarin we leven vergeleken met de jaren dertig van de vorige eeuw. Sommigen reageren angstig op deze vergelijking, anderen vinden het vooral overdreven. Is deze vergelijking terecht? Prof. dr. Beatrice de Graaf (Geschiedenis van de internationale betrekkingen) spreekt hierover in nrc.next (3 februari).

Vergelijkbare patronen als in de jaren dertig ziet De Graaf niet direct terug in de hedendaagse tijd. Een vergelijking met het fascisme moet dan ook niet zomaar gemaakt worden volgens de historica: "Wat schiet je ermee op", vraagt ze zich af. "Wil je zeggen dat Trump Hitler is? Dat er een holocaust aankomt? Het zijn allemaal van die beladen begrippen." De Graaf benadrukt dan ook vooral de verschillen met de jaren dertig: net als in de jaren dertig hebben we vandaag weliswaar een economische crisis achter de kiezen, maar de diepte van de crisis en de scherpte van de armoede waren in de jaren dertig veel sterker.

Ze vergelijkt recente ontwikkelingen eerder met de jaren negentig van de negentiende eeuw. Sinds 1860 was er een snelle toename van internationalisering door revoluties op het gebied van communicatie, vervoer en internationale samenwerkingen. Dit zorgde voor het gevoel dat de wereld figuurlijk kleiner werd (Zeitraumverdichtung) – wat we vandaag de dag globalisering zouden noemen. Ook was er een economische crisis in deze periode (milder dan in de jaren dertig) en trokken landen zich steeds meer terug op zichzelf. Maar deze duiding is zeker geen voorspelling dat we vandaag de dag dezelfde kant opgaan als na de jaren 1890, benadrukt De Graaf.