Albert Heck geeft prestigieuze Mendel Lecture
Lezing vond plaats op de geboorteplaats van de genetica
Hoogleraar Albert Heck, verbonden aan de Universiteit Utrecht, heeft de prestigieuze Mendel Lecture gegeven. Na de lezing ontving hij de bijbehorende Mendel Medaille. De lezing vond vandaag plaats, in de abdij waar Gregor Mendel zijn vermaarde erfelijkheidsonderzoek deed.
De Mendel Lectures staan in de biochemie bekend als een zeer prominente serie lezingen. Veel grote namen in dit vakgebied hebben eerdere edities van de lezing verzorgd, waaronder veel Nobelprijswinnaars. De lezingen vinden plaats op een monumentale plek voor de wetenschap: de refter van de abdij St. Thomas in Brno. Hier legde de onderzoeker en monnik Gregor Mendel in de negentiende eeuw de basis voor de erfelijkheidsleer.
Inmiddels is de lezingenreeks haar twintigste jaargang ingegaan, en is Albert Heck geselecteerd om een Mendel Lecture te geven. Heck is een expert op het gebied van biochemie, proteomics en massaspectrometrie. Zijn onderzoek draait vooral om de vraag hoe eiwitten in elkaar steken en hoe ze werken in levende organismen.
Op maat gemaakte behandelingen
De lezing die Heck verzorgde, stond vooral in het teken staan van antilichamen, de familie van eiwitten die een sleutelrol spelen bij het uitschakelen van ziekteverwekkers. Recent onderzoek van Heck toont dat de populatie van antilichamen in ons bloed voor ieder mens uniek is. Voor dit onderzoek ontving Heck in 2024 een ERC Advanced Grant. Zijn onderzoeksteam ontwikkelt nu nieuwe vormen van massaspectrometrie om de immense verscheidenheid en complexiteit van antilichamen in kaart te brengen.
Hecks aanpak om het immuunsysteem te bestuderen verschilt fundamenteel van methoden die thans nog gangbaar zijn. Tot nu toe bestuderen onderzoekers in dit vakgebied vooral genetisch materiaal (DNA of RNA) om meer te leren over antilichamen. Heck kijkt echter direct naar de antilichamen die als eiwitten in het bloed circuleren.
Lange tijd werd dit technisch onmogelijk geacht, maar Hecks team heeft de afgelopen jaren methoden ontwikkeld om dit rechtstreeks te kunnen doen, uit slechts een paar druppels bloed. Hierdoor kunnen ze veel preciezer in kaart brengen hoe ons immuunsysteem reageert – wat mogelijkheden biedt om antilichaam-behandelingen op maat te maken.
Het is geweldig om een lezing te mogen geven op de ‘geboortegrond’ van de moderne genetica. Hier treed ik in de voetsporen van grote namen in de life sciences
“Voor mij is het een grote eer om de Mendel Lecture te mogen verzorgen”, zegt Heck. “Het is heel inspirerend en gewoonweg geweldig om een lezing te geven op de ‘geboortegrond’ van de moderne genetica, in dat prachtige klooster in Brno. Hier treed ik in de voetsporen van al die grote namen in de life sciences, die eerdere edities van de lezing gaven. Ik bracht ook een bezoek aan de kloostertuin, waar nog altijd de erwten worden gekweekt die Mendel op het juiste spoor zetten in zijn erfelijkheidsonderzoek.”
Mendel Lectures en Medaille
De Mendel Lectures zagen in 2003 het levenslicht en zijn inmiddels uitgegroeid tot een prestigieus evenement dat jaarlijks plaatsvindt in de Tsjechische stad Brno. In deze stad woonde en werkte Gregor Mendel, tot zijn dood in 1884. De lezingenserie staat niet alleen erfelijkheidsonderzoek centraal, maar bijvoorbeeld ook moleculaire biologie en andere aanverwante vakgebieden.
De Mendel Lecture van Albert Heck vond vandaag (17 oktober) plaats. Na afloop van de lezing ontving Heck de Mendel Medaille.