Afgeslankt YOUth-onderzoek loopt zich warm voor doorstart

Vorig jaar stopte de Zwaartekracht-subsidie voor YOUth, en daarmee de dataverzameling van het cohortonderzoek. Chantal Kemner, hoogleraar Biologische Ontwikkelingspsychologie en wetenschappelijk directeur van YOUth, liet het er niet bij zitten. Ze vergaarde funding waarmee YOUth tóch weer een bescheiden vragenlijstonderzoek kan opstarten. Neurowetenschapper Elise Turk is de nieuwe uitvoerend directeur en vertelt hoe het gaat met YOUth.

Toen afgelopen najaar de Zwaartekracht-subsidie voor het YOUth-onderzoek eindigde, werd het stil in de onderzoeksruimtes in het UMC Utrecht. Geen kirrende baby’s van wie de hersenen werden onderzocht, geen spelende peuters over de vloer en geen nieuwsgierige tieners die alles wilden weten over het eye-trackingapparaat. Heel jammer, want YOUth volgde jarenlang de hersen- en gedragsontwikkeling van een grote groep kinderen en dat leverde veel unieke data op.

Portret Elise Turk
Uitvoerend directeur Elise Turk

MRI van foetus en baby

Elise Turk kende YOUth uit de tijd dat ze in het Wilhelmina Kinderziekenhuis bij de afdeling neonatologie promotie-onderzoek deed naar hersenontwikkeling. “Ik deed MRI-onderzoek bij zwangeren; als de baby's geboren waren, bekeken we hun hersenen nog een keer. Dat was een mooie sub-studie, dus toen Chantal vertelde dat zij YOUth weer kon gaan opstarten, en vroeg: ‘heb je interesse om daarbij te helpen?’ dacht ik gelijk: ja.”

Kinderen blijven volgen

Het belangrijkste was: zo snel mogelijk weer nieuwe data verzamelen over de YOUth-kinderen, zodat er geen gaten in het cohortonderzoek zouden vallen. Maar Chantal en Elise hadden een aantal hordes te nemen. 1. De voormalige YOUth-medewerkers werken ondertussen ergens anders, vaak binnen de UU of het UMC Utrecht. 2. De nieuwe subsidiepotjes zijn bescheiden. En 3: Het UMC Utrecht wordt verbouwd, waardoor het Kinderkenniscentrum geen onderzoekslocatie heeft. Allemaal redenen om te beginnen met een schriftelijk vragenlijstonderzoek. Elise: “We hebben een groep kinderen die we sinds de zwangerschap en in het eerste jaar na hun geboorte op meerdere momenten hebben gevolgd. Die zagen we altijd terug als ze drie en zes jaar waren, maar die meetmomenten hebben we met een deel van de kinderen gemist. Over hen willen we graag informatie. Hoe gaat het nu met ze? En met de ouders? Hun hersenen kunnen we niet onderzoeken, maar de gedragsontwikkeling kunnen we wel volgen met vragenlijsten. Juist op deze leeftijd worden de eerste tekenen van (latere) problematiek duidelijk, bijvoorbeeld van ADHD of autisme.”

YOUth heeft met veel gezinnen al jaren een heel warme band, dus we hopen dat ze meedoen aan het vragenlijstonderzoek

Elise Turk

Band met deelnemende gezinnen

Voor de ouders en kinderen zelf is een vragenlijst invullen natuurlijk minder interessant dan af en toe een uitje naar het Kinderkenniscentrum, voor biomedisch en ander onderzoek. Elise: “Maar YOUth heeft met veel gezinnen al jaren een heel warme band, dus we hopen dat ze meedoen. Als we deze kinderen nu weer volgen, vergroot dat de waarde van de dataset enorm.” Voorlopig gaat het om circa 700 kinderen die in juli een brief krijgen. YOUth hoopt hen ook weer uit te nodigen voor onderzoek als ze negen en twaalf jaar zijn.

Archieffoto Onderzoek in het Kinderkenniscentrum (foto: Ivar Pel)

Wat deed de coronapandemie met kinderen?

Naast dit alles kan YOUth dankzij een subsidie van ZONMw starten met de nieuwe PRINDOUT-studie. Als een zwangere vrouw een infectie doormaakt (zoals een verkoudheid, griep of COVID-19), kan dit effect hebben op de ontwikkeling van haar baby, legt Elise uit. “We denken dat dit kan gebeuren als de infectie ervoor zorgt dat hersennetwerken bij de baby zich minder goed ontwikkelen. Dankzij de unieke YOUth-data, inclusief de extra vragenlijsten die we gaan afnemen, kunnen we dit met deze subsidie nu ook echt gaan onderzoeken.”

Met data data-analyse verbeteren

Tegelijkertijd helpen de YOUth-data onderzoekers van de Bètawetenschappen en de afdeling Psychologische Functieleer om nieuwe analysetechnieken te ontwikkelen. Elise: “Dat vind ikzelf heel mooi. Denk aan video- en beeldbewerking met artificial intelligence. Met onze grote aantallen metingen kun je dit soort technieken echt verbeteren.”

Waardevolle data

Wat de afgelopen maanden in ieder geval niet stagneerde: de belangstelling voor de YOUth-data. “Onze data worden heel veel gebruikt, door UU-onderzoekers en van buitenaf, zelfs aanvragen uit het buitenland. Dat is heel erg leuk en uniek; al die eerdere metingen werpen nu echt hun vruchten af."

Ook YOUth-data gebruiken?

Deze website wijst je de weg